Özel Medikar Hastanesi Psikiyatri Uzmanı Dr. Mustafa Tatlı, psikolojik rahatsızlıkları olan hastalara tavsiyede bulunarak , tedaviye küsmek yerine tedaviyle ilgili olumsuzlukları hekimime danışma tavsiyesinde bulundu.

Psikiyatri uzmanı Dr. Tatlı; “Psikiyatrikilaç tedavileri, beynimizde nörotransmitter adı verilen sinir hücreleri arası sinyal taşınmasında görev alan moleküller üzerinde etki yaparak hastalığa ait belirtilerin gerilemesine yol açar. Kabaca örnek verecek olursak psikotik bozukluk olarak adlandırılan kişinin gerçeği değerlendirilmesinin bozulduğu hastalıklarda gaipten sesler duyma, başkalarının göremediği şeyleri görme ya da gerçekte olmayan fakat hastanın, aksi iddia edilemez şekilde inandığı düşüncelere sahip olması gibi belirtilerin oluşması dopamin hipotezi ile ilişkilendirilmiştir. Buna göre, bir nörotransmitter olan dopaminin beynin belirli bölgelerinde normalden daha aktif olması psikotik belirtilerin gelişmesine sebep olan mekanizmalar arasında en önemli yeri tutmaktadır. Sonuç olarak da bu hastalıkların tedavisinde dopaminin artmış aktivitesini sınırlamaya yönelik ilaçlar kullanılmaktadır ki bu ilaçlara antipsikotikler denir. Antipsikotikler psikiyatri de kullanılan bir ilaç grubudur başka bir örnekse antidepresanlardır. Psikotik hastalıklar için dopamin hipotezi hastalığı açıklamada en önemli mekanizmalardan birini vurgularken nevrotik hastalıklar dediğimiz yani hastanın gerçeği değerlendirmesinin tam olarak bozulmadığı bozukluklarda en önde gelen hipotezlerden birisi serotonin ve nöradrenalin adı verilen nörotransmitterlerin aktivitelerindeki düzensizlikler üzerinedir. Tahmin edileceği gibi nevrotik bozuklukların ki bunlar depresyon, panik atak, sosyal kaygı bozuklukları, obsesif kompulsif bozukluk gibi hastalıklardır, tedavisine yönelik ilaçlar da serotonin ve nöradrenalin aktivitelerindeki düzensizlikleri geri döndürmek üzerine geliştirilmiştir. Nevrotik bozukluklar tedavisinde kullanılan bu ilaçlar da antidepresan dediğimiz ilaç grubunda yer alır. Şimdiye kadar gördük ki kabaca psikiyatrik hastalıklar psikotik bozukluklar ve nevrotik bozukluklar olarak sınıflandırılır ve ilaç tedavileri de antidepresan ve antipsikotik ilaçlarla düzenlenir. Burada gözden kaçırılmaması gereken ve bu yazının esas yazılış amacını oluşturan mesele gerek antidepresanların gerekse antipsikotiklerin etki mekanizması yukarıda kabaca anlatıldığıyla sınırlı değildir. Beynimiz takdir edersiniz ki vücudumuzun en kompleks organlarından biridir belki de birincisidir. Bu organın işleyişini şu nörotansmitter şunu düzenler bu nörotransmitter bunu düzenler gibi indirgeyici bir yaklaşımla anlamamız mümkün değildir, çünkü yukarıda adı geçen nörotansmitterler başta olmak üzere başka onlarca nörotansmitter birbirleriyle beynin farklı bölgelerinde birbirinden tamamen farklı etkileşimler göstererek çalışırlar. Nörotransmitterlerin birbirleriyle onlarca farklı kombinasyonlarla etkileşim biçimine ek olarak kullandığımız antipsikotik ya da antidepresan ilaçlar da benzer bir etkileşim gösterirler. Şöyle ki aynı antidepresan grubu içerisinde yer alan paroksetin (paxil) ve fluoksetin (prozac) moleküllerini ele alalım evet bu ilaçların her ikisi de hem anksiyete (kaygı) bozukluklarının tedavisinde hem de depresif bozuklukların tedavisinde kullanılır fakat bu moleküller aynı grup içerisinde yer alsalar da birbirlerinden farklı etki mekanizmalarıyla tedavi edici özelliklerini uygularlar.

Başvurduğunuz hekim sizin psikotik ya da nevrotik bozukluğunuz olduğunu düşünüp antipsikotik ya da antidepresan ilaçlardan birisini kullanmanızı tavsiye etmiş olabilir. Siz de hekiminizin önerisiyle bu ilaçlardan birisini kullanmış ve katlanamayacağınız yan etkiler yaşıyor olabilirsiniz ya da ilacı bir kaç aydır kullanmanıza rağmen hiç bir faydasını görmediğinizi düşünüyor olabilirsiniz işte burada yaygın olarak yapılan hata şudur bana psikiyatrik ilaçlar yaramıyor diye düşünerek hekimle bağı koparmak bir anlamda tedaviye küsmek.. Bir psikiyatrik ilaç siz de arzu etmediğiniz bir etki gösterdiğinde ya da arzu ettiğiniz etkiyi göstermediğinde bu, kullandığınız ister antidepresan istese antipsikotik grubunda yer alsın aynı grupta yer alan bir diğer psikiyatrik ilacın sizde aynı olumsuz etkileri yaratacağı anlamına gelmez. Yukarıda da açıklamaya çalıştığım gibi aynı grup içerisinde yer alan ve aynı hastalıkların tedavisinde kullanılan farklı ilaç molekülleri vücudunuzda birbirinden apayrı mekanizmalarla etki gösterebilmektedir. Bu yüzden a ilacı yan etki yaptıysa o grupta yer alan bütün ilaçların da sizde yan etki yapacağı anlamına gelmez ya da bu ilacı şikayetlerinizi geçirmediyse aynı grupta yer alan diğer bütün ilaçların da faydasız olacağı anlamına gelmez.

Peki ne yapmalıyız, tedaviye küsmek yerine tedaviyle ilgili olumsuzlukları hekimimize danışarak ilaçlarımızın yeniden düzenlenmesini beklemeliyiz.”