Kastamonu’nun Tosya ilçesinde 1943 yılında meydana gelen sarsıntıda 7 meskenin yıkılmasına, 4 kişinin vefatına ve 2 kişinin de yaralanması sebep olan Kastamonu Kalesi’nin etrafındaki dev kayalar, yapılan çalışmalar çerçevesinde daha inançlı hale getirildi.
Kuzey Anadolu Fay Çizgisi üzerinde bulunanKastamonu’nun Tosya ilçesinde 1943 yılında meydana gelen 7.2 büyüklüğündeki zelzele sebebiyle Kastamonu Kalesi’nden yuvarlanan kayalar, Hisarardı Mahallesi’nde bulunan 7 meskeni yıkmış, 4 kişinin hayatını kaybetmesine ve 2 kişinin de yaralanmasına sebep olmuştu. Afet ve Acil Durum (AFAD) İdaresi Başkanlığı tarafından Kastamonu için hazırlanan Vilayet Afet Risk Azaltma Planı (İRAP) kılavuzu çerçevesinde, Kastamonu Kalesi’nin ihtimal afetlerde oluşturabileceği riski azaltmak hedefi ile proje başlatıldı.
Proje çerçevesindeKastamonuKalesinin etrafında bulunan kayaların sağlamlaştırılması ve çelik tellerle örtülmesi içinKastamonuValiliği ile Afet ve Acil Durum İdaresi Başkanlığı tarafından hazırlanan ve KDV hariç 42 milyon 176 bin 630 TL’ye mal olan oje çerçevesinde 6 adet farklı alanda çelik ağ ile örtüleme, 4 adet farklı bölgede kaya tutucu bariyer ankraj imalatları gerçekleştirildi. Yürütülen çalışmalar çerçevesinde kalenin altında kalan yerleşim yerleri daha inançlı hale getirildi.
Konu ile ilgili Kastamonu Vilayet Afet ve Acil Durum Müdürlüğü’nden yapılan açıklamada, "Kastamonu kent merkezinin batısında, Milattan Sonra 12. yüzyılda yapılmış olan Kastamonu Kalesi kent merkezinden yaklaşık 120 metre yüksekte kaya kütlesi üzerinde bulunmaktadır. Akmescit, Atabeygazi, Hisarardı ve Yavuz Selim Mahalleleri hudutlarında yer alan Kalenin etrafı eski Kastamonu da denen büyük bir kısmı müstakil ve 2 yada 3 katlı konutlarla çevrilidir. Kalenin bulunduğu ana kaya kütlesi yüzyıllar içinde bozunmalara uğramış, alt kotlarda konutları kaya düşme tehlikesi altında bırakmıştır. 27 Kasım 1943 Tosya-Ladik Zelzelesi sonucu Kale etrafında düşen kayalar konutları yıkmış, can kayıplarına sebep olmuştur. Kale civarında birtakım konutlar için afete maruz bölge kararı alınsa da rastgele bir ıslah çalışması yapılmamıştır. Kastamonu Vilayet Afet ve Acil Durum Müdürlüğü olarak 2020 yılında düşebilecek kayalar ile tesir alanları ve tedbir projesine başlanılmıştır. Daha sonra Kastamonu Vilayet Afet Risk Azaltma Planında (İRAP) kütle hareketleri afet çeşidi için kırmızı aksiyon olarak belirlenen kale civarı kaya düşmesi için ıslah projesi hazırlanmıştır. Kelam konusu proje için Kültür ve Turizm Bakanlığının ilgili konseylerden proje onayı alınmıştır. Kastamonu Kalesi Kaya Islah projesi için Afet ve Acil Durum İdaresi Başkanlığı (AFAD) tarafından gerekli ödenek 2024 yılı yatırım programına alınmıştır. İşin toplam maliyeti KDV hariç 42 milyon 176 bin 630 TL’dir. 6 Ağustos 2024 tarihinde iş ihale edilmiş ve yapılan kaya ıslahı sonucunda 14 Şubat 2025 tarihinde işin süreksiz kabulü yapılmıştır. Bu kapsamda 6 adet farklı alanda çelik ağ ile örtüleme, 4 adet farklı bölgede kaya tutucu bariyer ankraj imalatları gerçekleştirilmiştir. Kale ve karşısında yer alan hareket etme kabiliyeti yüksek kaya blokları için bölgesel güzelleştirme çalışmaları yapılmış olup, bu çalışmalarda HEA panel uygulaması (çelik grid örtüleme), çelik ağ halatlarla kaya bloğu bohçalanması, halka paneller ile bohçalama ve kaya bariyeri uygulaması üzere endüstriyel dağcılık usulüyle kaya ıslah teknikleri uygulanmıştır. 6 farklı bölgede güç sönümleyici HEA panel ve halka panel uygulaması yapılmıştır. Yapılan bu güç sönümleyici paneller kurulmadan evvel kaya yüzeylerindeki bitki paklığı yapılarak sürece başlanmıştır. Akabinde rastgele bir yer ile bağı olmayan kaya blokları temizlenerek tel serim sürecine başlanmıştır. Tel serim süreci kaya bloklarının temas ettiği yüzeylerde D28 ankraj bulon uygulaması kaya tipine nazaran farklı metre derinliklerde (6 metre ve 8 metre) ankraj uygulamasına müteakip zirve halat uygulaması ve topuk halat uygulaması ile bulonlar bağlanmış ve süreç tamamlanmıştır. Kaya bariyeri (çelik bariyer) olarak 1000 kj, 1500 kj, 3000 kj olmak üzere üç farklı cinste, 5 metre yüksekliğinde toplamda 4 farklı lokasyonda güç sönümleyici kaya bariyer uygulaması yapılarak kaya alt bölgelerine gelebilecek kaya bloklarının ıslahı yapılıp alt bölgelerin güvenliği alınmıştır. Kastamonu Kalesi ve etrafında kaya ıslah çalışması akabinde bölge kaya düşmelerine karşı inançlı hale getirilmiş bulunmaktadır" tabirlerine yer verildi.