Karabük adına araştırma yapanlar “Karabük” adının menşei üzerine mutlaka görüş belirtmiştir.
Karabük adını tartışmaya açan ilk kişi merhum Prof.Dr. Ziyaettin Fahri Fındıkoğlu’dur.
O’nun “Kuruluşunun XXV.Yılında Karabük ,1937-1962 “ adlı kitabı bizim açımızdan tartışmasız, çok büyük bir öneme sahiptir.
Karabük adı hakkında görüş belirten araştırmacılar,bu satırların yazarı da dahil hep onun ön görülerinden yola çıkarak görüş belirtmek zorunda kalmışızdır.
Böyle bir toponomik çalışmada farklı görüş belirten tek araştırmacı rahmetli hocamız Hulusi Yazıcıoğlu olmuştur.
Kendisi,1982 ve 2001 yıllarında Safranbolu tarihine ilişkin yayımladığı iki kitapta, 1547 tarihli tapu tahrir defterinden yola çıkarak Adana Yüreğir’de Karabük adını taşıyan bir Türkmen topluluğuna rastlanmış olduğunu bahisle adın muhtemelen buradan gelebileceğini iddia etmiştir.
Türkiye’de Meskun Yerler Klavuzunun ikinci cildinin 597.sayfasında da gerçekten Türkiye’de 13 yer adı “Karabük” biçiminde geçmesi merhum Yazıcıoğlu’nun iddiasını kuvvetlendirmektedir.
Ben Karabük 1999 İl yıllığını hazırlarken Taşköprü ile Boyabat arasında Karabük Köprüsü diye bir köprüden de bahsetmiştim.
Açıklamalar bu yönde olmakla birlikte…!
Dediğim gibi Karabük adını şimdiye kadar söylenmiş çok tez var.
En önemlilerinden birisini burada sizlerle paylaştım.
Bugünlerde sosyal medyada Karabük ve Safranbolu ile ilgili ilginç birçok paylaşım gerçekleştirdim.
Karabük ve Safranbolu adına yapılmış birçok kitabın adını verdim.
İşte bu çalışmalarım sırasında iki kitabı yeniden inceleme/okuma fırsatım oldu.
Bunlardan ilki araştırmacı-yazar Sayın Aytekin Kuş’un o muhteşem,belgelerle dolu kitabı…
Belediye Başkanı Gadartalıoğlu Osman Akın’ın Özel Arşivinden Bir Zamanlar Safranbolu (1931-1946) adını taşıyor.(Baskı tarihi Mayıs 2009)
Bir diğeri de Safranbolu Belediyesi eski başkanlarından, herkesin yakından çok iyi tanıdığı iki dönem Safranbolu Belediye Başkanlığı yapmış,çok değerli büyüğümüz Sayın Kızıltan Ulukavak’ın,Bir Safranbolulunun Penceresinden Safranbolu (Gözlemler,Derlemeler,Denemeler) adını taşıyan o mükemmel kitabı… (Ankara 2007)
Sayın Ulukavak bu eserinde Karabük adı ile ilgili olarak kim ne söylemişse bir araya getirmiş ve kendi kritiğini yapmış…!
Şimdi buradan nereye gelmek istiyorum.
Bu iki kitapta da Ulus Belediye eski Başkanlarından Nuri Gençtürk’ün konuya ilişkin bir yazısına yer verilmiş.
Yazı Bartın Gazetesinde 25 Ekim 1945’de yayımlanmış.
Yazının konusu Safranbolu ilçe merkezinin Karabük’e taşınmasıyla ilgili…
Nuri Gençtürk bu nedenle yazısının başlığını;”Safranbolu mu,Karabük mü…Şüphesiz Karabük değil Safranbolu” koymuş…
O yazının bir yerinde Nuri Gençtürk şöyle bir görüşe yer veriyor ki bu bilgi iyi yorumlandığında -ki ben öyle düşünüyorum- Karabük adının menşei kendiliğinden ortaya çıkıyor ve tartışmaya mahal bırakmıyor.
Şimdi bu yazının konumuzla ilgili kısmına bir göz atalım isterseniz.:
“…Fabrikaların bulunduğu saha Karabük,Ötebük,Günbük isimlerini taşır.
Buraları 1936’dan önce pirinç tarlalarından ibaretti ve ünlü Safranbolu pirinçlerinin önemli bir kısmı buralardan istihsal edilirdi.
Karabük havasının bozukluğu başlıca buradan gelir.”
Karabük adının toponomisiyle ilgili çok önemli ip uçları burada merhum Gençtürk’ün yazısında bizlere sunulmuş olmaktadır.
Karabük adı” çeltik tarlalarından” gelmektedir.
Çeltik tarlası ; üretimle meşgul olan kişiler tarafından güneşin geliş yönüne göre;KARA,GÜN ve ÖTE gibi adlarla anılmıştır.
Böyle olunca da;Kara-bük,Gün-bük ve Öte-bük deyişleri kendiliğinden ortaya çıkıvermiştir.
Türk insanının tabiatı gözlem gücü böyle bir adlandırmada çok önemli bir rol üstlenmiş görünmektedir.
Demek ki eskiden Safranbolu’da çok önemli boyutta pirinç üretimi söz konusu…
Aynı Tosya,Boyabat,Osmancık pirinçleri gibi…
Karabük Demir Çelik Fabrikasının temellerinin atılmasıyla Safranbolu bu özelliğini kaybetmiş…
Dikkat ederseniz bir de merhum Gençtürk’ün yazısında Karabük’ün hava sorunu üzerinde durulmuş…
Çeltik üretimi nedeniyle Karabük’ün havası o zaman da bozukmuş…
Ne kadar ilginç değil mi?
Hüseyin Ersoy
Sayın Hür hocam, selam ve saygılarımı sunarım..sizler başta olmak üzere bu memleket için kalem oynatmış herkesten Allah razı olsun. Merhum H. Yazıcıoğlu abimizin de ruhu şad olsun..Karabük adının kaynağı başlıklı hem eserimde hem brtv.com.tr’de acizane dile getirmeye çalıştığım yazıyı sanırım okumuşsunuzdur. Merhumun; 1547 tarihli tapu tahrir defterinden yola çıkarak Adana Yüreğir’de Karabük adını taşıyan bir Türkmen topluluğu’ konusu için ilgili defterleri taradım… İlgili yazımı bir daha okuyacağınız ümidiyle size, ailenize, Gazeteye ve Karabük’e Macaristan’dan selamlarımı sunarım.