Karabük eski belediye başkanlarından Sayın Enver Tümen Ben de İz Bırakanlar adılı anı kitabının 2.cildinde çok önemli bir saptama yapar.
Karabük C.H.P tarafından kurulan bir kent olmasına rağmen bu parti gereken desteği halktan alamamıştır.
Bu aklın alabileceği bir iş değildir.
Çok doğru bir saptamadır bu…
1 Kasım seçim sonuçları da bu parti açısından sonuçları adeta doğrulamıştır.
Evet ,Karabük’te gerçekten CHP’nin bir kitle sorunu var.
CHP’nin bir bakıma “sol” düşünce ile birlikte anılmasının bunda bir etkisi olabilir mi?
Bu yazının önceliği bu hususu anlamaya yöneliktir.
Maksadımızı bu şekilde belirlemiş olalım.
Yazımıza şöyle bir önerme ile başlamayı faydalı buluyorum.
“Karabük’te sol hiçbir zaman olmadı.”
Neden?
Türkiye’nin ağır endüstri fabrikasının kurulduğu Karabük’te soğuk savaş döneminde,devletin sürekli gözetiminde bulunan bu kentte, işçilerin proleterleşmesine hiçbir zaman izin verilmedi.
Nedir proleterleşme dersiniz onun üzerinde duralım:
Emeğinden başka dayanacak hiçbir gücü olmayan işçi sınıfı.
Mülksüz durumda,özel mülkiyete sahip olmayan emekçiler topluluğu…
Sol düşüncenin en önemli sınıf profili işçi sınıfıdır.
Emekçilerdir.
Şimdi…
Karabük’te işçi sınıfını bu açıdan inceleyelim.
İncelemeye çalışalım…
Ne demiştik.?
Karabük’te işçi sınıfı hiçbir zaman belirtilen emekçi kıvamında olmadı.
İlgililer ve yetkililer soğuk savaş döneminde Türkiye’ye komünizm gelmesin diye özel olarak Karabük’e ilgi gösterdiler.
Bu kente özel önem verdiler.
Neden böyle oldu derseniz anlatmaya çalışalım.
Sovyet Rusya’nın Stalin döneminde başlattığı ,Çarlık dönemini anımsatan/ona bir anlamda rahmet okutan yayılmacılık politikasının yarattığı tedirginlik üst seviyelere ulaştı.
Türkiye’de komünizmin taraftar bulması bizim Sovyet işgaline uğramamız demekti.
Macaristan’da ve Polonya’da ve Doğu Almanya’da görüldüğü gibi demir perde ülkeleri arasında kimliksizleşme tehlikesi ile karşı karşıya kalmaktı.
Böyle bir ortamda Karabük işçi sınıfının proleterleşmesine izin verilemezdi.
Verilmedi de…
Demir Çelik Fabrikalarında çalışan işçilerin,maaşlarının dışında %25 ikramiye/prim adıyla para alırdı.
Prim bir işçiye neden verilir?
Beklenen üretimden fazla bir artış/ değer elde edildiği zaman.
Böyle bir durum olmadığı halde Karabük işçi sınıfı neden prim/ikramiye almaya hak kazandırılmıştır.?
Hiç düşündünüz mü?
Eğer işçi sınıfı parasız kalırsa,mülksüzleşirse ,sol ideolojilerle temasa girip emek mücadelesine girebilir.
Bu durum sol düşüncenin Karabük’te kurumsallaşmasına/taraftar bulmasına yol açabilirdi.
Sol görüşlü sendikaların Karabük’te tutunmasına bunun için izin verilmedi.
1966-1968 yıllarında 15 günde bir yayımlanan ,sol görüşlü ,Türkiye Maden-İş Sendikasının yayın organı olarak çıkan,SENDİKA gazetesinin nüshalarına baktığınızda bu durumun değerlendirmesini net olarak yapabiliyorsunuz.
Karabük’te solu tartıştığınızda en ilginç örnekleme kuşkusuz 137 gün süren grevdir.
3 Mayıs-17 Eylül 1989 tarihleri arasında gerçekleşen bu grev sırasında hiçbir üzücü olay kentte yaşanmamıştır.
Başka ülkelerde hiçbir işçi grevi bu keyfiyetle sona ermemiştir.
Mutlaka tarihe iz bırakacak mühim olaylar olmuştur.
Karabük işçisinin makul tavrı acaba nereden kaynaklanmaktadır?
Karabük ,soğuk savaş döneminden kalma kavramlarla söyleyecek olursak sağ görüşlü/muhafazakar mütedeyyin,milliyetçi kesimin etkin olduğu bir kenttir.
Tarihe bakacak olursak ;Demokrat ,Adalet ,Anavatan ,Doğru Yol ve AK Parti ,arada sırada MHP Karabük’te başarılı olmuş partilerdir.
Sonuç olarak söylemek gerekirse Karabük’te sağ partilerin alternatifi yine sağ partiler olmuştur.
