Her Telden (23 Ocak 2020)

Her Telden (23 Ocak 2020)

Yayın: 22.01.2020 22:06 |Güncelleme: 23.01.2020 12:10
Paylaş:
A+ A-

KARABÜK ÜNİVERSİTESİ DİŞ HEKİMLİĞİ FAKÜLTESİ ÖĞRENCİLERİ,GELECEK YIL “POLİKLİNİK ÇALIŞMALARINA BAŞLAYACAKLAR.” AMA NEREDE.?
Biliyorsunuz,KARABÜK ÜNİVERSİTESİ,DİŞ HEKİMLİĞİ FAKÜLTESİ açıldı,gerçi bu açılış biraz öne çekilerek,gerekli hazırlıklar tamamlanmadan yapıldı,ancak,açıldı işte.
ÖĞRENCİLER 2 YILDIR BU FAKÜLTEDE OKUYORLAR.
DİŞ HEKİMLİĞİ FAKÜLTESİ Öğretim Üyeleri yeterli mi,Eğitim düzeyi ne alemdedir,bilimsel yayınlar var mıdır veya buna benzer bütün soruları atlayarak,BU ÖĞRENCİLERİN POLİKLİNİK ÇALIŞMALARI YAPACAKLARI YERİ SORUYORUZ.
Bu öğrenciler 3.sınıftan itibaren POLİKLİNİK ÇALIŞMALARINA/EĞİTİMİNE BAŞLAMAK zorundalar ve bunun için 50-60 Ünitelik birimler gerekiyor, peki NEREDE YAPACAKLAR BU ÇALIŞMALARI..?
Eğer Bayır Mahalle AĞIZ/DİŞ HASTANESİ’NDE YAPACAKLAR denilecekse,bu pek mümkün değil,zira HASTANE ZATEN HALKA/HASTAYA KAFİ GELMİYOR,BİR DE Öğrenciler geldiğinde sıkıntı içinden çıkılmaz hale gelir..
Keşke,burası için,Diş Hekimi VE ağız/diş Hastanesi Başhekimi Sayın AHMET USTAOĞLU’NUN zamanında önerdiği “BU HASTANE GENİŞ TUTULSUN VE YANINA DİŞ HEKİMLİĞİ FAKÜLTESİ DE YAPILARAK,AFİLİYE SİSTEMLE ÇALIŞMASI TEMİN EDİLSİN..” yolunda ki önerisine sahip çıkılsaydı.
Bu arada hem BAYIR MAHALLE Sakinlerine “BURADA DİŞ HEKİMLİĞİ FAKÜLTESİ YAPILACAK..” yolunda ki SİYASİ İRADE sözü tutulmuş olur,hem bugün yaşanan sıkıntılar yaşanmamış olurdu..
Ne olacak POLİKLİNİK KONUSU,NEREDE YAPILACAK..?

AK PARTİ İÇERİSİNDE ÖNEMLİ GÖREVLER ALMIŞ BİR KARDEŞ “BİR MAHALLE MUHTARI 1800-2000 OYLA,BİZİM BELEDİYELER 600-200 OYLA..”
Bir AK Partili kardeş ile sohbet ediyorduk,İLÇE ve İL KONGRESİNE getirdi sözü “DÜŞÜNÜN Kİ,YENİCE ve ESKİPAZAR İLÇE BAŞKANLARI YENİDEN BELİRLENİYOR.OLACAK İŞ Mİ YANİ..” dedi.
Sözlerine “YEREL SEÇİMLERDE PARTİ 2 BELEDİYE KAZANDI.ONLARDA DA BİRİ 610,ÖTEKİSİ 202 OYLA.YAHU BURADA BİR MAHALLE MUHTARI 1800-2000 OYLA SEÇİLİYOR,AK PARTİ’NİN KAZANDIĞI BELEDİYELERE BAK..” yorumunu yaptı.
AK Parti içerisinde,en fazla SAFRANBOLU SEÇİMİ tartışılıyor,hemen her AK Partili “SEÇİM ÖNCESİNDE YAŞANANLARDAN SÖZ EDİYOR VE BU MANADA SÖZÜ KAYYUMA GETİRİYOR..”
Birçok AK Partili “NEDEN KAYYUMA GİDİLDİ,SAFRANBOLU HALKINA ANLATAMADIK..” görüşünde ve kimi AK Partililer “YAPILAN 18.MADDE UYGULAMALARINDA,ARSALARININ YERİ DEĞİŞTİRİLENLERDEN..” falan söz ediyor.
O Kardeş “AK PARTİ KARABÜK’TE BÜTÜN TEŞKİLATINI DEĞİŞTİRMELİ..” görüşünü dile getiriyor ve “ZİRA YEREL SEÇİMLER,AK PARTİ İÇİN ÇOK BÜYÜK BİR HEZİMET OLDU KARABÜK’TE..” diyor..
Acaba,gerçekten öyle mi,AK Parti başarısız mı oldu..?
AK Parti,örneğin,Safranbolu’da KAYYUM işini anlatamadı mı..?
Böyle ciddi bir tartışma ortamı yaşanıyor AK Parti bünyesinde.!!

ÖZÇELİK İŞ SENDİKASI GENEL BAŞKANI Sayın YUNUS DEĞİRMENCİ “2019 YILINDA BİRÇOK PROJEYİ HAYATA GEÇİRDİK. ÇOK MUTLUYUZ..”
ÖZÇELİK-İŞ Sendikası Genel Başkanı Sayın YUNUS DEĞİRMENCİ,2019 yılı değerlendirmelerini yaparken “2019 YILI SENDİKAMIZ AÇISINDAN BİRÇOK PROJEYİ HAYATA GEÇİRDİĞİMİZ BİR YIL OLDU..” görüşlerini dile getiriyor.
Daha sonra da,çok/çok önemsenmesi gereken bir görüş dile getirerek “ EMEKÇİLERE HİZMET ETMENİN MEŞAKKATİ GİDER,GERİYE,HUZURU ,MUTLULUĞU,SEVABI KALIR..” diyor.
Üzerine bir ansiklopedi yazılabilecek kadar önemli bir görüş.
KARDEMİR olayından yola çıktığınızda,bugün çalışanlar huzur içindelerse,evlerine,çoluk/çocuklarına rahat yaşayabilecekleri bir para temin ediyorlarsa,ne mutlu o Sendikacılara ve O Sendikanın Üyelerine.
GEÇMİŞ YILLARI BİR HATIRLAYIN İSTERSENİZ..
Bugüne gelinceye kadar yaşananları bir hatırlayın,öyle çok değil 8-10 yıl öncesini bir hatırlayın,KARABÜK’TE Yaşananlar,KARDEMİR’DE yaşanan veya yaşatılanları bir hatırlayın.
O zaman Sayın YUNUS DEĞİLMENCİ’NİN sözlerinin önemi daha belirgin hale gelir.
Bugün ÇELİK İŞÇİSİ rahat,huzurlu,geleceğine güvenle bakar halde..
Elbet, bunlar EMEKÇİLERE VERİLEN HİZMETLERLE OLUYOR,değil mi..?

“ABİ, GEÇENLERDE YENİCE IHLAMUR TERASI YAZDIN, SONRA EFLANİ TOKAR TEPESİNE BÖYLE BİR TESİS DEDİN..” DİYEN EFLANİLİ HEMŞERİM..
Dün bir işyerinde,birkaç EFLANİLİ HEMŞERİ oturduk “EFLANİ’NİN GEÇMİŞ GÜNLERİNİ HATIRLIYOR ve NOSTALJİ YAPIYORDUK..”,o zamanlar EFLANİ PAZARI denildiğinde müthiş bir ticari sirkülasyon gelirdi akıllara.
SÖZ ETTİĞİMİZ 50-55 YIL ÖNCELERİ..
O zamanlar ARAÇ civarından EFLANİ PAZARINA alışverişe gelen Köylüler olurdu ve örneğin bizim Eflani Tabaklar Mahallesi’nde ki evimize cumartesi akşamından konuklar gelir,Eflani pazarı olan pazartesi günü,alışverişlerini yapar köylerine dönerlerdi.
10-12 ATLI MİSAFİR GELDİĞİNİ ÇOK İYİ HATIRLARIZ.
Bunları konuşurken,sohbette bulunan bir hemşerim “GEÇENLERDE YENİCE IHLAMUR TERASI YAZDIN.MERAK ETTİM,YENİCE’YE GİDİP GÖRDÜM BURAYI,HAKKATEN MÜKEMMEL BİR İŞ YAPMIŞ YENİCE BELEDİYESİ..” dedi.
Daha sonra da “SENDE YAZDIN,KEŞKE EFLANİ TOKAR TEPESİNDE DE BUNA BENZER BİR TESİS YAPILSA.BURADA EFLANİ’YE ÖZGÜ BANDIRMA ,PÖRÜŞGE,MALAK,ÇULLAMA BAKLAVA,MİYANA HELVASI GİBİ ÜRÜNLER, FALAN YAPILIP SATILSA..” falan dedi.
Düşündüğünüz de BUNLAR OLABİLİR diyorsunuz,örneğin KASTAMONU’DA yılın hemen her günü bandırma yemeği bulmak mümkün,EFLANİ neden yılın her günü yapmasın ki,diye aklınızdan geçiyor..
Ancak yapılacak tesis olayı burada önem kazanıyor..

SAFRANBOLU BELEDİYE MECLİS ÜYESİ Sayın ONUR VARLI; “YILLARDIR TEMİZLİK İŞİ 250 BİN LİRAYA YAPILIYORDU,ŞUAN 190 BİN LİRA..” DİYOR
Safranbolu,BELEDİYE üzerinden çok sert bir tartışma ortamına girdi ve olayın temelinde 100 bin liralık ihaleyi 52 bin lira teklif vererek olayı yatıyor..
100 BİN LİRALIK İŞİ,O FİRMA 52 BİN LİRAYA ALMIŞ.
Peki TEK KATILAN FİRMA İhaleyi alan O Firma mı,hayır efendim,aynı ihaleye BAŞKA FİRMALAR DA katılmışlar,hatta, geçtiğimiz gün bizim İŞ SAĞLIĞI, İŞ GÜVENLİĞİ işimizi yapan Firma elamanları geldiler,sohbet sırasında kendilerinin de O İHALEYE KATILDIKLARINI söylediler.
Efendim İHALEYİ kazanan Firma CHP Milletvekili Sayın HÜSEYİN AVNİ AKSOY’UN kızının Firmasıymış,eh İHALEYİ YAPAN Belediye de,Belediye Başkanı da CHP’Lİ olunca “VAY EFENDİM CHP’Lİ BELEDİYE,CHP MİLLETVEKİLİNİN KIZINA İHALE VERDİ..” gibi takdim ediliyor..
Peki Safranbolu Belediyesi tarafından YILLARDIR YAPILAN BU İHALE 100 bin liradan 52 bin liraya inmiş mi,evet inmiş.o zaman kopartılan bu yaygara neden,yoksa DAHA ÖNCE Kİ YÜKSEK FİYAT ORTAYA ÇIKTIĞI İÇİN Mİ..?
HAYDİ BU İHALE TARTIŞILIYOR,Temizlik ihalesi ne olacak…?
Ne diyor CHP’Lİ Safranbolu Belediye Meclis Üyesi Sayın ONUR VARLI “YILLARDIR 250 BİN LİRA OLAN TEMİZLİK İŞİ İHALESİ,MAKİNE PARKI 3 MİSLİ ARTTIRILMIŞKEN,BİZİM DÖNEMİMİZDE 190 BİN LİRAYA İHALE EDİLDİ..” buna bir cevap var mı..?
EVİ CAMDAN OLAN,KOMŞU EVİNE TAŞ ATMASIN SAKIN..
Sonra sıkıntıya kendisi girer..

AK PARTİ İÇERİSİNDE,ÇOK ÖNEMLİ GÖREVLER ÜSTLENMİŞ BİR KARDEŞ “ ABİ ,SAFRANBOLU SAKİNLERİ ELİF KÖSE’Yİ SEVİYOR..” DEDİ VEEE..
Dün,bir işyerinde sohbet ediyorduk,AK Parti Karabük Teşkilatlarından çok önemli görevler üstlenmiş bir Kardeş “ABİ,SAFRANBOLU SAKİNLERİ Sayın ELİF KÖSE’Yİ SEVİYORLAR..” dedi.
Bunu söyledikten sonra “BENİM DE GÖREVLİ OLDUĞUM BİR DÖNEMDE,PARTİ SAFRANBOLU’DA ÇOK BÜYÜK HATALAR YAPTI VE İŞTE Sayın ELİF KÖSE BU HATALARIN SONUCU,SEÇİMİ KAZANDI..” gibi değerlendirmelerde bulundu.
“BİZ SEÇİLMİŞ BELEDİYE BAŞKANI Sayın NECDET AKSOY’U GÖREVDEN ALDIK,KAYYUM ATADIK,BUNUN NEDENİNİ SAFRANBOLU SEÇMENİNE ANLATTIK MI..?” diye sordu,daha sonra da “ATANAN KAYYUM SAFRANBOLU HALKI İLE SICAK BİR TEMAS KURABİLDİ Mİ..?” dedi.
Yine aynı arkadaş “ ABİ,MESELA SANA BİR ARKADAŞIMIZ SAFRANBOLU’DA Kİ GELİŞMELERİN BAŞLANGICI OLARAK,BELEDİYE BAŞKANI Sayın NECDET AKSOY’UN TAŞLANMASI,SALDIRIYA UĞRAMASI TARİHİNİ VERMİŞ.BU HAKKATEN ÇOK DOĞRU..” ifadelerini kullandı.
“BİZİ SAFRANBOLU’DA ÇÖKERTEN İMAR UYGULAMALARINI KİMSE HESABA KATMIYOR..” diyerek “ MESELA SİZİN GAZETENİZDE GÜNLERCE TEFRİKA GİBİ YAZILAN BİNALAR UNUTULDU MU.SEÇMEN BUNLARI UNUTMUYOR ABİ..” değerlendirmesini yaptı..
Özetle “ABİ,SEN BAKMA YAYGARAYA,HALK ELİF HANIMI SEVİYOR..” dedi.

AK PARTİ KARABÜK MİLLETVEKİLİ Sayın NİYAZİ GÜNEŞ VE “YÖK GENEL KURULU Sayın TÜRKER İNANOĞLU İSMİ İÇİN KARAR ALACAK.” GÖRÜŞÜ
Geçtiğimiz gün,çok sevgili Kardeşim Dostum Sayın BÜNYAMİN COŞKUN’UN Bürosuna uğramıştım,orada AK Parti Karabük Milletvekili Sayın NİYAZİ GÜNEŞ varmış,bir çay içimi sohbete uğramış Sayın GÜNEŞ.
Bizde gelince sohbet uzadı,bu sohbet sırasında Safranbolu Cemiyet ve Siyaset hayatının tanınan,bilinen isimlerinden Sayın YILMAZ KAVUŞTURUCU’DA Büroya uğradı.
Sayın KAVUŞTURUCU,Sayın GÜNEŞ’E “SAFRANBOLU’DA YAPILAN TÜRKER İNANOĞLU İLETİŞİM FAKÜLTESİ İÇİN,TÜRKER İNANOĞLU İSMİNİN VERİLİP/VERİLMEYECEĞİNİ..” sordu.
Sayın GÜNEŞ olayın teknik gelişimi hakkında uzun bilgiler verdikten sonra “BU KONUDA Sayın CUMHURBAŞKANIMIZ DEVREDE VE YÖK GENEL KURULU BÖYLE BİR KARAR ALACAK ve TÜM YASAL PROSEDÜRLER TAMAMLANACAK.ANLAYACAĞINIZ Sayın TÜRKER İNANOĞLU İSMİ VERİLECEK..” dedi.
Sayın NİYAZİ GÜNEŞ,Karabük Milletvekilleri olarak yaptıkları girişimleri de anlattı ve sözlerinin bir yerinde “İLK FIRSATTA,BU KONUYU Sayın CUMHURBAŞKANIMIZA YENİDEN BİR KEZ DAHA HATIRLATACAĞIZ TABİİ..” gibi ifadeler kullandı.
Sayın YILMAZ KAVUŞTURUCU verilen bilgilerden tatmin oldu..
Teşekkür ederek sohbetten ayrıldı..

AK PARTİ KARABÜK MİLLETVEKİLİ Sayın NİYAZİ GÜNEŞ ; “SOĞUKSU MAHALLESİ’NDE Kİ 11 KATLI BİNA İÇİN SÜREKLİ BİR ARAYIŞ İÇİNDEYİZ..”
Geçtiğimiz gün,Sayın BÜNYAMİN COŞKUN’UN Bürosunda,aynı Büroya bir nezaket ziyaretine gelmiş olan,AK Parti Karabük Milletvekili Sayın NİYAZİ GÜNEŞ ile karşılaştık.
Uzunca bir süre sohbet ettik.
Sohbetin bir yerinde söz SOĞUKSU Mahallesi’nde bulunan 11 KATLI DEVASA Binadan açıldı ve Sayın NİYAZİ GÜNEŞ çözüm arayışı içerisinde olduklarını söyledi,DİYANET İŞLERİ Başkanlığı ile görüşmelerinden söz etti.
Bu konuda “DİYANET İŞLERİ BAŞKANLIĞI’NIN EĞİTİM/SEMİNER VERDİĞİ YERLER VAR.KARABÜK’TE DE BÖYLE BİR EĞİTİM/SEMİNER VERİLEN BİRİM AÇILABİLİR.BUNUN ÜZERİNDE BİRAZ ÇALIŞTIK,GÖRÜŞMELER YAPTIK..” anlamında bilgiler verdi.
Galiba,DİYANET İŞLERİ bu fikre pek sıcak bakmamış.
Bu arada Sayın BÜNYAMİN COŞKUN “Sayın VEKİLİM,DİYANETİN KARABÜK’TE İKİ ÖĞRENCİ YURDU VAR.ÖĞRENCİLERİ SOĞUKSU BİNASINA TAŞIYARAK,HALEN ÖĞRENCİ YURDU OLAN YERLERİ EĞİTİM/SEMİNER TESİSİ OLARAK KULLANSALAR..” gibi bir fikir geliştirdi.
DİYANET İŞLERİ galiba,SOĞUKSU Binası için uzak falan diyormuş.

İNSAN GERÇEKTEN MERAK EDİYOR “SOĞUKSU MAHALLESİ’NDE Kİ O 11 KATLI DEVASA BİNA,HANGİ AMAÇ İÇİN YAPILDI/YAPTIRILDI VE ŞİMDİ.”
Bakın,AK Parti KARABÜK Milletvekili Sayın NİYAZİ GÜNEŞ,”MİLLETVEKİLLERİ OLARAK ÇÖZÜM ARIYORUZ..” dediği o bina,SOĞUKSU Mahallesi sınırlarında BOMBOŞ ÇÜRÜMEYE BIRAKILMIŞ HALDE duruyor.
İnsan merak ediyor,BU BİNA NE AMAÇLA YAPILDI/YAPTIRILDI.ŞİMDİ O YAPIM AMACINA UYGUN NEDEN KULLANILMIYOR acaba,insan bunu ve bu gibi düşünceleri merak ediyor..
YAZIK DEĞİL Mİ,BU ÜLKENİN PARALARINA,KAYNAKLARINA..
Ne yazık ki,hesapsız/kitapsız/plansız/programsız yapılan işlerin ceremesini DOĞALGAZ FATURALARINDAN dert yanan gariban halkımız çekiyor ve paralar,kaynaklar işte böyle çarçur ediliyor..
Vali Sayın FUAT GÜREL bu bina için çözüm arıyor..
MİLLETVEKİLLERİ BU BİNA İÇİN ÇÖZÜM ARIYOR,ÖYLE DEĞİL Mİ..?

7 kişi görüş bildirdi

  1. önemli degil

    universitemizde okuyan ogrencilerin ifadesidir, bir kisim dersler boş geciyor, ozellikle dis hekimligi ogrencileri nerede egitime devam edecekler belli degil, mezun olanlar is bulamiyor ama universitemiz dunyada ilk 1000 icine girdi diye övünüyoruz. bu isten hic bir şey anlamadim desem yeri var. senelerce yazdik buradan. gerekli alt yapi olusturulmadan acilacak bolumler bize yarar degil zarar getirir diye. simdi goruyoruz ki hakli cikmisiz.
    su sendika baskani bir aciklasin bakalim. su 17 trilyon para karsiligi nelerden feragat etmisler iskenderunda? bunlar seneler oncede %42 karsiligi kardemir iscisinide satmisti. alışiktirlar. kisiler degissede zihniyet ne yazikki degismiyor. onlar calisan evinde mutlu, aldiklari para cok iyi diyor. emin olun daha fazlasini alma sansi vardir. ama onlar is veren ne derse onu isterler. bunu kimse değiştiremez. bosuna hikaye okumasinlar.

  2. KARABUK

    SAYIN AHMET ABİ SOĞUKSUDA BULUNAN 11 KATLI DEVASA BİNA 11 KAT DEĞİL, KATLARI TEK TEK SAYDIM TAM 13 KATLIDIR. KAMUOYUNUN BİLGİSİNE DUYRULUR BİR YANLIŞLIĞI DÜZELTEYİM DEDİM.

  3. Karabük lü

    Bina yurt binası olarak yapılmış Yurtkura verilsin ney arastiriyirlar anlamadım? ( binayı yerinde görün lütfen, oda oda yapılmış, başka birşey olmaz) en kötüsü yap,işlet ,devret verilemezmi ?

  4. Pratik zekana hayran

    Karabüklü pratik zekana hayranım Yurtkur almıyor aslanım KYK NIN öğrenci yurtları yarı yarıya boş kiralanan binaların bedellerini ödemekte zorlanıyor KYK belki biçok binayı geri vereçekler bina sahiplerine alın ne haliniz varsa görün diycekler.KYK yurtları yarı yarıya boş ve kiralanan binalara çok yüksek kira bedeli ödeniyor.

  5. Karabüklü

    Pratik zekana hayran rumuzlu bey özellikle KYK ya ait hangi kız yurtları boş ‘benim konuştuğum öğrencilerde devlet yurduna yer olmadığı için giremediklerini söylüyorlar. Bu yurtların doluluk rakamları nerede yayınlanıyor, söylermisiniz ?

  6. Karabuklu

    Pratik zekana hayran rumuzlu bey google da biraz önce karabukteki KYK yurtlarının doluluk oranı diye yazdım. Devlet Yurtlarının tamamen dolu olduğuna dair bir sürü haber var, bu işte bir sıkıntı yokmu, anlaşılan soguksu daki yurda öğrencilerin, özellikle kız öğrencilerin ihtiyacı var, inşallah yetkililerimiz bu haberleri okuyordur.

  7. Karabük lü

    Haberler tekrar baktım 2016 tarihli pratik zekana hayran rumuzlu bey, fakat güncel haber yok ,bu doluluk oranları Nerede yazıyor

Bir Yanıt Yazın Yanıtı İptal Et

Gönderdiğiniz yorum moderasyon ekibi tarafından incelendikten sonra yayınlanacaktır.

Süper metan salımlarının tespiti yapay zeka sayesinde hızlanıyor

Anadolu Ajansı
Yayın: 04.05.2024 08:48
Paylaş:
A+ A-

İSTANBUL (AA) – YETER ADA ŞEKO – Hollanda Uzay Araştırmaları Enstitüsü (SRON) Kıdemli Araştırmacısı Prof.Dr. Ilse Aben, küresel ısınmaya neden olan ve “süper salıcılar” olarak adlandırılan büyük boyuttaki metan salımlarının tespitinde uydulara ek olarak yapay zekanın kullanıldığını ve bunun işleyişi hızlandırdığını söyledi.

Birleşmiş Milletler Çevre Programı (UNEP) tarafından küresel ısınmanın yüzde 25’inden sorumlu gösterilen metan gazı emisyonlarının 2030 yılına kadar 2020'ye kıyasla yüzde 30 düşürülmesi için 150'den fazla ülke taahhütte bulundu.

BM, bu ülkelerin metan emisyonlarını azaltmasına destek olmak için 2021 yılında Uluslararası Metan Emisyonları Gözlemevi'ni kurdu.

Hem doğal kaynaklardan hem de insan faaliyetleri sonucu atmosfere yayılabilen metan gazının ana kaynaklarından birini enerji sektöründeki faaliyetler oluştururken Uluslararası Enerji Ajansına (IEA) göre petrol ve doğal gaz sektöründen kaynaklanan metan salımı en çok sızıntılar nedeniyle yaşanıyor.

Metan emisyonlarıyla mücadelede özellikle “süper salıcılar” (super emitters) olarak adlandırılan devasa metan gazı sızıntılarının tespiti önem taşırken çok büyük miktardaki bu sızıntılar özellikle petrol, doğal gaz ve kömür üretiminin gerçekleştiği sahalarda görülüyor ve haftalarca devam edebiliyor.

İstatistik portalı Statista verilerine göre 2022'de en fazla süper salım, tamamı petrol ve doğal gaz kaynaklı olmak üzere 184 vakayla Türkmenistan'da görüldü. Bu ülkeyi, 155 vakayla Hindistan ve ABD izledi. Hindistan'daki süper salımların birçoğunun kaynağı çöp sahaları olarak belirlenirken ABD'deki vakaların kaynağında petrol ve doğal gaz çalışmaları öne çıktı.

Atmosfere ciddi anlamda metan yükü bırakan süper salıcıların tespiti uydular aracılığıyla yapılan gözlemlerle mümkün olabilirken bu uydu hizmetini sağlamak için küresel çapta girişimler bulunuyor. Avrupa Birliği (AB) Uzay Ajansının Sentinel-5 Precursor adlı uydusunun verileriyle çalışmalar yürüten TROPOMI (Troposferik İzleme Aracı) programı, bu girişimler arasında en kapsamlı veriyi sağlayanlardan biri olarak gösteriliyor.

SRON'daki kıdemli araştırmacılık görevinin yanı sıra TROPOMI programının eş baş araştırmacısı olan Prof.Dr Ilse Aben, uyduların metan sızıntılarını tespit etmesindeki rolünü AA muhabirine anlattı.

– “Sızıntıları önlemek firmalara da katkı sağlar”

Uyduların, metan sızıntısı ölçümlerini, atmosferden geçen güneş ışığının dalga boyu üzerinden yaptıklarını belirten Aben, “Metan ya da diğer moleküller ışığı emerler ve bu ışık üzerinde belirli bir parmak izleri kalır. Sonrasında bu ışınlar yer yüzeyinden uzaya yansır. Biz de bu ışınların renklerinden ölçümleri gerçekleştiriyoruz.” dedi.

Aben, uydular aracılığıyla dünyanın her yerinden, her boyuttaki metan emisyonuna dair veriler elde edebildiklerini, süper salım yapan noktaların yoğunlukla petrol ve doğal gaz üreten bölgeler ile kömür madenciliği ve çöp sahaları olarak karşılarına çıktığını kaydetti.

Bu sızıntıların önüne geçilmesinin özellikle petrol ve doğal gaz üreten firmaların gelirlerine katkı sağlayacağına dikkati çeken Aben, “Petrol çıkarmayı hedefleyen şirketlerin çalışmalarından da gaz yayılıyor. Bu şirketlerin temel amaçları petrol çıkarmak ama çıkan gazı yakalasalar onu da satabilirler. Doğal gaz şirketleri ise zaten doğal gaz çıkarıyorlar, aslında her sızıntı onlar için birer kayıp demek.” tespitinde bulundu.

– BM ülke ve şirketleri bilgilendirip uyarıyor

Uydular sayesinde ilk defa küresel ölçekte süper salıcıların nerede olduğunu görebildiklerini ve bunun bir devrim olduğunu dile getiren Aben, “Daha önce böyle bir şey yaşanmamıştı. Bu kadar çok sayıda olduklarını ve bu kadar büyük olduklarını bilmiyorduk.” ifadelerini kullandı.

Aben süper salımların tespiti sonrası işleyen süreci şöyle özetledi:

“Uluslararası Metan Emisyonları Gözlemevi bir metan uyarı sistemi kurdu. Bu sistem tamamen süper yayıcılar üzerine ve verileri de uydular üzerinden alıyorlar. Biz tam olarak neyin sızıntı yaptığını tespit ediyoruz, onlar da bundan sorumlu olan şirkete ya da hükümete ulaşıp durumu iletiyorlar. Bu durum hakkında ne yapacaklarını ve onlara nasıl yardımcı olabileceklerini soruyorlar. Bu işleyiş aslında geçtiğimiz aralık ayında aktif olarak hayata geçirildi, henüz çok yeni bir uygulama. Biz bilim insanları olarak birkaç yıldır sızıntıların kaynaklarını arayıp durumu bildiriyorduk. Ama tahmin edeceğiniz üzere bir bilim insanı Orta Asya'daki birini arayıp 'Bakın sizin bir sızıntınız var.' dediğinde hiç bir şey olmuyordu.”

Uygulamanın başladığı 1 Aralık 2023'ten bu yana BM tarafından ülke ve şirketlere 127 uyarı gönderildiği ve bu uyarılar sonrasında şu ana kadar sadece 1 sızıntının önlendiği bilgisini veren Aden, sürecin hızlandırılması ve daha fazla sızıntının giderilmesi gerektiğini vurguladı.

Bu sızıntılar sonucu atmosfere devasa boyutlarda metan yayıldığının altını çizen Aben, “Eğer metan gazı salımlarını düşürmek için bir şeyler yapılması hedefleniyorsa süper salıcılar konusunda bir şeyler yapılması aslında çok kolay ve etkili bir adım olacaktır.” sözlerini sarf etti.

– Yapay zeka katkısı

Uydular aracılığıyla elde edilen verilerin değerlendirilmesi sürecinde yapay zekadan faydalandıklarına değinen Aben, şöyle devam etti:

“TROPOMI her gün milyonlarca gözlem yapıyor. Dolayısıyla bu gözlemler arasında süper salımları tespit etmek için etkili bir yönteminizin olması gerekiyor. Biz de bu noktada yapay zekayı, tespit edilen tüm noktaları tanıması üzerine eğittik. Doktora öğrencilerimizden biri bunu yapabilen bir model geliştirdi. Bu çalışmalar yapay zeka olmadan da sadece uydularla yapılabilirdi ama belirli bir noktada bunu makine öğrenimi ile yapmaya karar verdik. Aksi halde bu çok fazla zaman alıyordu ve yapay zeka aslında büyük bir fark oluşturdu.”

Yapay zekanın bu alana entegre edilmesi üzerine çeşitli girişimler olduğundan bahseden Aben özellikle Google ve Planet gibi haritalama verilerine sahip kurumların teknolojilerinin bu alana adapte edilmesiyle bu sızıntıların tespitinin daha hızlı yapılacağı değerlendirmesinde bulundu.