Belgiojoso Prensesi’nin yaşadığı Çakmakoğlu Çiftliği’nin konumu sonunda tespit edildi. Akıllarda soru işaretleri bırakan çiftliğin aslında Safranbolu’da olmadığı, Karabük merkez ilçeye bağlı Hanköy ve Acıöz Köylerini işaret ettiği saptandı.

Yüksek Mimar İbrahim Canbulat ve Dr. Öğretim Üyesi Durmuş Gür’ün yıllar süren araştırmaları sonucunda, İtalyan Prensesin yaşadığı Çakmakoğlu Çiftliği’nin doğru konumunun tespit edildiği “Birlik’te Miras” programında açıklandı.

Geçtiğimiz yıl “Kültürel Miras ve Korumacılık” temasıyla düzenlenen 23. Uluslararası Altın Safran Belgesel Film Festivali kapsamında Safranbolu’da bir İtalyan prensesi “Cristina Trivulzio Belgiojoso” kitabının tanıtımı ve sergisi düzenlenmişti. Bu etkinlikte, Çakmakoğlu çiftliğinde beş yılını geçiren İtalyan Prensesin, Safranbolu Kastamonu yolu üzerinde bugün Çevrikköprü olarak bildiğimiz yerin hemen arkasında bulunan Kuzköy ile Satköy arasında Araç Çayı kenarında yaşadığı belirtilmişti. Çiftliğin konumu ile ilgili birçok araştırmacı, farklı lokasyonları gündeme getirmişti. Bu sebeple Karabük topraklarında tarihi ve kültürel mirasının doğru bilinmesi ve korunması için daha fazla bilimsel çalışmaların yapılması gerçeği ortaya çıktı.

ÇAKMAKOĞLU ÇİFTLİĞİ’NİN GERÇEK YERİ

Konuşmalarında, birlikte kaleme aldıkları “Türkiye’de Cristina Trivulzio Belgiojoso ve Kızı Maria’ya Ait Arazi, Çiftlik ve Mülkler” adlı makalede İtalyan Prensesin ve kızının maiyeti ile beraber yaşadığı “Çakmakoğlu Çiftliği”nin tartışmalı konumuna değinildi.

İtalyan Prenses Cristina Trivulzio Belgiojoso’nun yaşadığı vadi, çiftlik ve mülkleri hakkında yeni gelişmeler yaşandı. Belgiojoso Prensesi’nin “Çakmakoğlu Çiftliği” olarak bilinen yere ait gerçek konumu üzerinde duruldu. Birçok yayında araştırmacılar tarafından Çaycuma, Safranbolu ve Eskipazar gibi yerler öne sürülmüştü. Ancak 19. yüzyıl seyyahı Mordtmann’ın bu çiftliği ziyaret ettiği ve konumuna dair bilgileri açıkça izah ettiği kitabı bilgi kirliliğinin önüne geçti. Çakmakoğlu Çiftliği, Karabük ilinin merkez ilçesine bağlı Hanköy ve Acıöz küme evlerini işaret ettiği ortaya çıktı. Belgiojoso Prensesi’nin yaklaşık 5 yıl yaşadığı bu çiftlikte tıp, botanik ve siyasi bilgilerini de yöre insanına aktardığı bildirildi. Osmanlı Devleti’ne sığınmasının ardından hayatını nasıl sürdürdüğü ve çiftlikte yaşadığı suikast girişimi de anlatıldı.

PEKİ, PRENSES KARABÜK’E NASIL GELDİ?

Dr. Öğretim Üyesi Gür, “İtalya’nın bağımsızlık ve birleşme sürecinin önemli bir figürü olan Prenses Cristina Trivulzio Belgiojoso, 28 Haziran 1808 tarihinde Milano’da köklü ve zengin bir ailenin kızı olarak dünyaya geldi. Küçük yaşta babasını kaybetti. Ancak üvey babası Alessandro Visconti d’Aragona’nın bağımsızlık ve cumhuriyet fikirlerinden etkilendi. Bu fikirlerle Prenses Cristina, ömrü boyunca bağımsız ve birleşik İtalya idealinin savunucusu oldu. 1824 yılında Prenses Cristina, Belgiojoso Prensi Emilio ile evlenerek “Prenses” unvanını aldı. Ancak, çift arasında yaşanan sorunlar ve Cristina’nın benimsediği fikirler, evliliği uzaktan yürütmeye mecbur kılmıştı. Prenses Cristina, memleketi Milano’da (o zamanlar Avusturya İmparatorluğu’nun işgali altında) ve sık sık ziyaret ettiği Paris’te siyaset ve sanat çevrelerinde aktif bir şekilde yer aldı. İtalya’nın birleşmesi ve bağımsızlığı için yazılar yazan Cristina, ülkesindeki iç karışıklık sebebiyle Osmanlı Devleti’ne sığındı. Belgiojoso Prensesi ve kızı Maria’nın İzmir’e ve İstanbul’a ardından da Karabük merkeze bağlı Hanköy civarında Çakmakoğlu vadisine geldi, buraya maiyeti ile birlikte yerleşti.”

SIĞINMACILARA HER ZAMAN KUCAK AÇAN BİR ANADOLU…

Dr. Öğretim Üyesi Gür: “Prenses Cristina, sığınma girişimleri üzerine İstanbul’a geldi.1849 yılı Ekim ayında Karabük’te “Çakmakoğlu” isminde bir çiftlik satın alarak yanında bulunan kızı Maria ve hizmetçileriyle birlikte buraya yerleşti.”dedi.

Hatıralarını yazan, İstanbul’daki ve Avrupa’daki tanıdıklarıyla sürekli mektuplaşan ve siyasi içerikli yazıları ile ün salan Prenses Cristina, dönemin seyyahı Mordtmann’ın gezi notları arasında yer aldığını aktaran Yüksek Mimar Canbulat ise Çakmakoğlu vadisi ve çiftliği hakkında Karabük merkez ilçeye bağlı Acıöz Köy’üne ulaştıklarını kaydetti. Konuşmasında seyyahın notlarından şu alıntıları yaptı: “Pitoresk bir harabe manzarası gibi görülen Hanköy’e ulaştık. Yakınında büyük bir han ve yaklaşık 30 yıl önce bir yangında kül olup sadece minaresi ile dış duvarları ayakta kalmış bir cami bulunmaktadır. Yolun değişmiş olması bu binaların yeniden inşasını gereksiz kılmış ve bu yüzden de kalıntıları hala ayaktaydı. Köyde sadece altı hane var. Bir çeyrek saat daha ileride, sol kıyıda, bir Macar tarafından yönetilen, çiftlik binaları temiz, samimi ve Avrupai görünümüyle, ülkenin başka yerlerindekilerle hoş bir tezat oluşturan Prenses Belgiojoso’nun malikânesi var. Prenses Belgiojoso’nun malikanesinde tohumlarını Avrupa’ya getirdiği küçük, hoş kokulu ve lezzetli bir kavun türü yetiştirdiği ve keçilerden bahsedilmektedir.”

Bu kavunların ve Ankara keçilerinin Hanköy’de yetiştirildiği sonucuna varan Canbulat, köyde hala birkaç Ankara keçisi sürüsünün olduğunu saptadı. Hatta Canbulat’ın araştırma için iki yıldır köye gidip geldiği ve köy sakinleri ile o dönemde yaşanan yangın hakkında konuştukları da aktarıldı. Avrupalı seyyah Mordtmann’ın Ankara keçileri ile Avrupa’ya beraberinde getirdiği keçi ile bir nevi genetik hırsızlık yaptığına da vurgu yapıldı.

EYLEM KADINI BİR “PRENSES”

Dr. Öğretim Üyesi Gür, Çakmakoğlu Çiftliği’nde emrinde çalışan ve yanında getirdiği hizmetkarının suikastına uğrasa da oldukça zor şartların üstesinden gelmeyi başaran Prensesin, Kudüs’e kızı Maria ile at sırtında gittiklerini anlattı. Osmanlı döneminde yasalar gereği sığınmacı olanlar mülk sahibi olamadığı için kızı Maria’nın Osmanlı vatandaşlığını alarak, Çakmakoğlu çiftliğinde mülk sahibi olduğunu ifade etti. Çakmakoğlu Çiftliği’ne bir bakıcı ayarlayarak kızıyla Milano’ya dönen Prenses’in Karabük’teki sakin hayatını kaleme aldığı mektuplar makaledeki yerini aldı. O yıllarda İtalya’nın bağımsızlığını destekleyen Prenses, Avusturya işgali sonra erince, İtalya’nın birleşmesine de şahit oldu. 19. yüzyıla damga vuran İtalya’nın kadın özgürlükçüsü Prenses Cristina Trivulzio Belgiojoso, 5 Temmuz 1871 tarihinde Milano’da öldü. Günümüzde Milano’da hala anılan prensese ait bir de heykel yapıldı.

Konuşmacılar, Karabük merkeze bağlı Hanköy civarındaki Acıöz Küme Evleri’ni işaret eden vadiye ve Çakmakoğlu çiftliğinin günümüzde ortaya çıkarılıp, yaşatılması gerekliliğini vurgulayarak; bu konuda Karabük’teki yerel yöneticilere ve idarecilere çok iş düştüğünü gözler önüne serdi. (Esra Oğuzkağan Özkan)

HABER VİDEO İÇİN TIKLAYINIZ