Milli Mücadelede bilenen bu gerçekliğin içinde “Safranbolu Yardımlarının” anlamı nedir?
Bunun belirtilmesi/açıklanması gerçeklerin anlaşılmasına yardımcı olacaktır.
Bilindiği gibi Safranbolu Bizans döneminden beri çok önemli bir yerleşim alanı durumundaydı.
Tarih içinde Safranbolu ;Selçuklu-Bizans,Çobanoğulları-Moğol(İlhanlılar),Osmanoğulları-Candaroğulları gibi siyasi güçlerin çatışma alanı olarak dikkat çekmiştir.
Tarihçilerin kutbu ,merhumProf.Dr.Halil İnalcık, Osmanoğullarının Kastamonu/Safranbolu Türkmenlerinden destek alarak bu muhteşem devleti kurduklarını söyler…
Bizanslılardan beri tarihi bir öneme sahip olan Safranbolu, Osmanlılar zamanında bir iktisat şehri olmuştur:
Gerede’den başlayıp Sinop’a giden ipek ticaret yolunun buradan geçmesi,17.yüzyılda bu ticareti belli bir merkezde yoğunlaştıracak Cinci Hanının yapılması, yabancı/yerli tüccarların Safranbolu’nun Cinci Hanında acente açmaları, pazaryeri anlamında çeşitli üretim kollarında Safranbolu Çarşısının oluşumuna katkıda bulunmuştur.
Safranbolu iktisat kentidir dedik…
İyi ama Safranbolu’nun iktisadi başarısı nereden kaynaklanmaktadır?
Bunun yanıtı şu biçimde verilebilir.:
Birincisi İstanbul ve Avrupa ülkeleriyle doğrudan ticaret yapabilme başarısını gösterme.
İkincisi en çok üretim yaptığı dericilik sektörünün Avrupa endüstri üretiminden en az etkilen alan olması.
Safranbolu literatüre deri şehri olarak geçen Manisa’dan daha ünlüdür.
Bu ün araştırmalarla ortaya konmadığı için Manisa anılırken Safranbolu’da deri üretiminin kıymeti gözlerden kaçırılmaktadır.
19.yüzyılın ikinci yarısından itibaren özellikle 1877’lerden başlayan süreçte hem iç piyasa açısından hem de Rusya, Avusturya ve Fransa’ya, Bartın ve Amasra limanlarından gerçekleştirilen deri ihracatı çok büyük yekun tutmaktadır.
Buradan nereye gelmek istiyorum:
Bugün muhteşem evleri tanınan ve bu yönüyle 1994 tarihinde beri dünya kentleri listesinde yer alan Safranbolu, Milli Mücadele yıllarında Türk Ordusunun ihtiyaçlarını giderme noktasında gösterdiği başarı ile önemsenmesi gereken bir şehir durumundadır.
Keşke bugün aramızda…
ARASTA’ da Kurtuluş Savaşı’nda askerlerimize 1921’li yıllarda topuksuz tulumba tipi yemeni üretmiş 44 ustamız burada olsalar da,24 saat ,3 vardiya Safranbolu tabakhanesinde, işlenmiş deri kalmayıncaya kadar geceli/gündüzlü nasıl çalıştıklarını bizlere anlatabilselerdi…
Tekalif-i Milliye emirleri gereğince Safranbolu’ya gelen ustaların, İspanyol usulü eyer üretmeleri Sakarya muharebesinde subayların büyük ilgisini çekmiştir.
Ben burada üretime katkı yapan bütün ustalarımızı saygı ve rahmet ve minnetle anılıyorum.
Milli Mücadele bu üretim ve üretici gücün desteği ile kazanılmıştır.
Son söz mü?
Üretmeyen toplumların tarihte bağımsız kalmaları söz konusu değildir.
*Geniş bilgi için “Tarih İçinde Safranbolu” adlı kitabımıza bakılabilir.
