Kiev Taras Shevchenko Ulusal Üniversitesi Coğrafya Fakültesi Turizm ve Bölgesel Çalışmalar Bölümünden Doç. Dr. Igor Vinnichenko ve Ukrayna Devlet Turizm Geliştirme Ajansı Başkanı Mariana Oleskiv, AA muhabirine, ülkede tartışılan “savaş turizmi” konusunu değerlendirdi.

Vinnichenko, Ukrayna'da etik kaygılarla savaş turizmi yapılmadığını ancak konunun tartışıldığını belirterek, şu ifadeleri kullandı:

“Visit Ukrayna adlı kamu kuruluşu, geçen yıl, Kiev bölgesinde Ruslar tarafından tahrip edilen şehirlere turistik turlar düzenlenmesi önerisinde bulundu. Bununla organizatörler, Ukrayna'daki trajediyi dünyaya duyurmayı amaçlıyordu. Proje için rehberler ve turizm uzmanları belirlendi. Fikir, Devlet Turizm Ajansı Başkanı Mariana Oleskiv tarafından da destekleniyordu. Kuruluş, yabancı hükümet yetkilileri ve dünyaca ünlü isimlerin İrpin, Bucha, Gostomel gibi şehirlere yaptığı ziyaretlerden ilham almıştı. Turlardan elde edilecek tüm gelir Ukraynalı mülteciler için kullanılacaktı ancak bu öneri etik nedenler ve 'kurbanlara saygısızlık' olacağı gerekçesiyle çok sert eleştirildi. Eleştirilerin ardından Visit Ukrayna ve Devlet Turizm Ajansı fikirden vazgeçti.”

Turizmin, savaşın etkilerini dünyaya anlatabilmek için fırsat olabileceğine dikkati çeken Vinnichenko, şöyle devam etti:

“Savaş turizmi, sadece bu bölgelere yapılan sıradan ziyaretler olarak düşünülmemeli. Bu turizm türü eski çatışma bölgelerini, savaş müzelerini, askeri birimleri ziyaret, çeşitli silahlarla atış, askeri teçhizatın incelenmesi, uçak ve helikopterle uçuş gibi farklı bileşenlerden oluşuyor. Bu bileşenler yardımıyla savaş bölgelerini ziyaret etmek savaşın gerçek yüzünün görülmesini ve sonuçlarının anlaşılmasını sağlar.”

Vinnichenko, savaş bölgelerine yapılan ziyaretlerin, ziyaretçilerle bölge halkı arasında empati ve iletişime de katkıda bulunacağına işaret ederek, “Çatışmaların olduğu bölgelerde yaşayan kişilerin psikolojileri, barış içinde yaşayanlarınkinden çok farklı. Bu turları düzenleyenler, ziyaretçileri halkın psikolojisi ve iletişimde dikkat etmeleri gerekenler konusunda bilgilendirmeli.” dedi.

– Üst düzey yabancı yetkililerin gözlemleri sorunun çözümüne katkı sağlayabilir

Ziyaretlerin, savaştan etkilenen bölgelerin ekonomik ve sosyal olarak yeniden inşasına katkıda bulunabileceğini kaydeden Vinnichenko, şunları dile getirdi:

“Bu bölgeleri ziyaret eden, halkla iletişim kuran, altyapının, maden rezervlerinin, doğanın yok edildiğini gören, mayınlı arazilerin varlığına şahit olan kişiler, gözlem ve tecrübelerini yeniden inşa konusunda etkili kararlar alınması için kullanacaktır. Kiev bölgesindeki Ruta anaokulunun Litvanya'nın desteğiyle restore edilmesi buna örnek gösterilebilir. Anaokulunun açılışında Litvanya Devlet Başkanı Gitanas Nauseda'nın da yer alması kamuoyu oluşturulması açısından önemli ve dikkat çekiciydi.”

Vinnichenko, savaş bölgelerinin ziyarete açılmasının, barış ve uzlaşma süreçlerinde de etkili olabileceğinin altını çizerek, şu değerlendirmede bulundu:

“Üst düzey yabancı yetkilileri de 'savaş turisti' olarak kabul edersek, bu kişilerin savaş bölgelerinde gördükleri sorunun çözümünde güçlü bir 'katalizör' olacaktır. Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Almanya Şansölyesi Olaf Scholz ve eski İtalya Başbakanı Mario Draghi, geçen yıl haziranda, Ukrayna'yı ikna etmek için bölgeye geldi ancak liderler Kiev bölgesindeki yıkımı gördükten sonra niyetlerini tamamen değiştirdi.”

Savaş bölgelerinde güvenlik konusunda kimsenin garanti veremeyeceğine vurgu yapan Vinnichenko, “Orta Doğu'da çatışma bölgelerindeki uygulamalar bize gösteriyor ki bu tür turlar yapan seyahat acenteleri ziyaretçilerin güvenliği konusunda hiçbir sorumluluk almıyor, yalnızca güvenlik kurallarını anlatıyor. Modern silahlar o kadar öngörülemez ki kimse bu turistlerin güvenliğini garanti edemez.” şeklinde konuştu.

– “Kimse cephe hatlarını ziyaret edemiyor”

Ukrayna Devlet Turizm Geliştirme Ajansı Başkanı Oleskiv de ülkede tartışmalara neden olan “savaş turizmi”nin şu an yapılmadığını belirterek, “Bu tür bir turizm şu an pek hoş karşılanmıyor ve zaten kimse cephe hatlarını ziyaret edemiyor. Durumu kısaca özetlemek gerekirse Ukrayna'nın yüzde 18'i işgal altında. Cephe hatlarına gazeteciler, bazı heyetler ve askeri personel hariç sivil girişler yasak.” ifadesini kullandı.

Ülkedeki en büyük tehlikenin haftada bir kez Rusya'nın yaptığı uzun menzilli füze saldırıları olduğunu aktaran Oleskiv, şöyle devam etti:

“Siren sesi duyulduğunda herkes güvenli barınaklara gidiyor. Şehirler ve kasabalar cephe hattına ne kadar yakınsa bombardıman da o kadar sık oluyor ve sığınağa gitme süresi azalıyor. Dolayısıyla bu alanlar güvenli değil. Cephe hattından 800 kilometre uzaklıktan itibaren güvenli bölgeler başlıyor ve ülkenin batısındaki Lviv, Ujgorod gibi şehirlerde nispeten güvenli bir ortam var. Kafeler, restoranlar, oteller ve mağazalar çalışıyor, insanlar işlerine çocuklar da okullarına gidiyor.”

Oleskiv, bu yaz Ukraynalıların yaklaşık yüzde 45'inin ülke içinde seyahat ettiği bilgisini paylaşarak, “Ukraynalıların turizmdeki etkinlik oranı oldukça yüksek. Yabancılarsa çoğunlukla iş veya insani yardım için ya da akraba ziyareti amacıyla geliyor. Ukrayna'da halk hayata devam etmeye ve ekonomiyi yaşatmaya çalışıyor.” dedi.

Ekonomideki hareketliliğin Rus işgaline karşı direnişin parçası olduğunu vurgulayan Oleskiv, sözlerini “Ülkede herkes orduyu desteklemek ve cephe hattını şu anki durumunda tutabilmek için ekonomiyi ayakta tutmaya çalışıyor. Eğer savaşmazsak işgal ilerleyecek ve savaş daha geniş bölgelere yayılacak. Ukrayna Silahlı Kuvvetleri ve uluslararası destek sayesinde ülkenin büyük bir kısmı yaşamaya ve Rus işgaline direnmeye devam ediyor.” şeklinde tamamladı.