Sosyal, ekonomik ve kültürel bakımdan eskisiyle kıyaslanmayacak bir biçimde farklılık yaşanan bu kentte, kıpırdanmalara yol açacak gelişmelere az da olsa tanıklık edebilmekteyiz.
İnsanların iyiye,güzele olan ilgilerinde müthiş bir değişikliğin olduğu gözlenmekte.
Estetik anlayış plansızlıktan etkilenmiş görünüyor.
Bu doğal olarak hiç iç açıcı bir durum değil.
Kentin eskiye yönelik devinimini yakalama açısından yeterli olabilecek performansı göstermesi tarihsel olarak mümkün görünmüyor.
Geçmiş zamanda Cumhuriyet kenti Karabük,her türlü güzelliği sosyal,ekonomik ve kültürel açıdan yaşamış bir kent.
Zaten sorun da buradan kaynaklanıyor.
Kuruluş sürecini kısa zamanda tamamlamış,yükselme sürecini çok ihtişamlı bir biçimde geçirmiş bir kentte yaşamı böyle birden bire değerlendirmeye kalkmak kolay bir şey olmasa gerek.
Karabük sosyetesinin bir dönem İstanbul,Ankara,İzmir gibi gelişmiş kentlerdeki durumdan hiçbir farkı yoktu.
İnsanlar ,bu kentlerin insanlarıyla birlikte aynı anda yenilikleri ve değişimleri izleyebilmekte ve nimetlerinden yararlanabilmekteydiler.
Karabük,kent kıpırdanmaları açısından birçok sosyologun ilgisini üzerine çekmiş bir kenttir.
Ağır sanayi ve köylü kültürün sentezlenmesinden doğan bu yeni yapı birçok sosyologu Karabük’te araştırmaya yapmaya itmek zorunda bırakmıştır….
Neden?
Yeni biçimlenmeye başlayan Cumhuriyet toplumunun oluşumunu daha iyi yakından tanımak için…
Cumhuriyet’e özgü işçi sınıfının ortaya çıktığı tek kent Karabük’tür.
Bu işçilik kavramının geçmiş zamanlarda,ideolojik bağlamda tartışmaya konu olan sosyalizmle hiçbir ilişkisinin olmaması da çok ilginç bir gelişmedir.
Bu yönüyle kendi özgünlüğünü de ortaya koyması dikkat çekicidir.
Karabük’ün hızlı kalkınması ve gelişmesi,onun gerçek anlamda bir Osmanlı kenti olan Safranbolu’yla birleşmesi 1948’li yıllarda ,ünlü yazar İsmail Habib Sevük’ün önerisiyle “Sumerkent” projesine konu olmasına yol açmıştır.
O Sümer-kentin bugünkü en önemli yerleşim alanı bugünkü Beşbinevler’dir….
Başka bir deyişle dünyanın en büyük toplu konut sitesidir.
Karabük’ün gelişmesi ve kalkınması birçok kent tarafından örnek alınacak düzeye ulaşmıştır.
Gerçekten Karabük bir zamanlar dinamikleri olan bir kentti.
Demir-Çelik İşletmeleri kentin en önemli güç kaynağı idi.
Türkiye’nin her yerinden gelen insanların “iş” ve “aş uğruna” yumak olduğu bu kentte nüfus,sanayileşmenin zorunlu kıldığı ölçüde artış gösterirken,Türk insanın köylülükten kurtulma süreci de başlamıştır.
Daha doğrusu tarihsel açıdan Karabük,”Cumhuriyete özgü kültür üretme sürecine” girmiştir. Karabük tecrübesi,sanayileşme noktasında Türkiye Cumhuriyeti sınırları içinde Türk insanının başarma azminin somut bir göstergesidir.
Karabük dışında sanayileşme sürecine giren Anadolu kentlerinde ve İstanbul’da azınlıkların imparatorluk döneminden getirdikleri bir deneyim söz konusudur.
Karabük,sınıfsal açıdan köylülüğü daha ağır basan ; yönetici ,teknik kadro açısından da Cumhuriyet kültürünü temsil eden aydın bir kadronun liderliğinde kalkınma ve sanayileşme davamıza başını koymuş insanların çalışkanlığının ürünü olarak farklılığını ortaya koymuştur.
Bu gerçeği unutmamak gerekir.
Şimdilerde küresel yaşamın dayattığı sermayesel ilişkilerin yörüngesinde olan kent; gelecekle ilgili düşüncelerini farklı alanlarda arayış içine girerek toparlamaya çalışmaktadır.
Şimdilerde herkesin elinde en büyük koz Karabük Üniversitesi ve buna bağlı olarak yaşanan büyük umutlardır.
İnsanlarımızın tek düşüncesi buradan oluşacak kıpırdanmanın /rüzgarın kente sağlayacağı ferahlık ve refah noktasında düğümlenmektedir.
Karabük’ün tarih seyrine bir göz atmak insana ne tecrübeler kazandırıyor değil mi?
“Hiçbir şey değişeme uğramadan zamana ayak uyduramaz.”
Önemli olan ne yöne değiştiğinizdir…!
