SAMSUN (AA) - İLYAS GÜN - Ondokuz Mayıs Üniversitesi (OMÜ) Ornitoloji Araştırma Merkezince 2002'de başlatılan ve aralıksız sürdürülen çalışma sonucunda Kızılırmak Deltası Kuş Cenneti'nde 200 binin üzerinde kuş halkalaması yapıldı.
Kuşlar, yaygın olmaları, kolay izlenebilmeleri ve her türlü ekosistemde bulunabilmeleri dolayısıyla en yoğun araştırılan canlı grubu özelliğini taşıyor.
Kuş göçü de üzerinde en çok araştırma yapılan konular arasında yer alıyor. Bu amaçla kullanılan yöntemler ve elde edilen bilgiler önemli bilimsel veri sağlıyor.
Samsun'un Bafra, 19 Mayıs ve Alaçam ilçeleri sınırlarında kalan, Kızılırmak'ın Karadeniz'e döküldüğü alanın da içinde yer aldığı 56 bin hektar genişliğindeki Kızılırmak Deltası, Türkiye'nin önemli sulak alanlarının başında geliyor.
"Kuş Cenneti" olarak da bilinen ve Karadeniz sahilinde doğal özelliklerini koruyabilmiş en büyük sulak alan olan delta, irili ufaklı çok sayıdaki gölü, sazlık alanları, ender subasar çayırları, 12 bin hektarı bulan sulak alanları ve barındırdığı canlı türleriyle Türkiye'nin önemli doğal sistemlerinden birini oluşturuyor.
Deltada bugüne kadar aralarında deniz kartalı, tepeli pelikan, kara leylek, turna, balıkçıl ve yağmurcunun da aralarında bulunduğu yaklaşık 140 türün ürediği belirlendi.
Kış döneminde 100 bin dolayında su kuşunun kışladığı delta, bu yönüyle de uluslararası ornitolojik (kuşları inceleyen bilim dalı) öneme sahip bulunuyor.
Nesli tehlikede olan kuş türlerinden cüce karabatak, şah kartal, dikkuyruk, küçük kerkenez ve alboyunlu kaz gibi türler deltada görülen kuşlar arasında yer alıyor.
Büyük deniz düdükçünü, küçük kiraz kuşu ve ak kaşlı kirazkuşu gibi türler ise son 20 yıldır Kızılırmak Deltası'nda da görülebiliyor.
- İlkbahar dönemi halkalama çalışması 3 Haziran'a kadar sürecek
OMÜ Ornitoloji Araştırma Merkezince de Kızılırmak Deltası Kuş Cenneti'nde bulunan istasyonda göçmen kuşların hareketlerini izlemek için 2002 yılından bu yana kuş halkalama çalışması yürütülüyor.
Yürütülen çalışmalarda geçen yıl sonbahar döneminde yaklaşık 5 bin kuş halkalandı. Bu yıl 15 Mart'ta başlayan ilkbahar dönemi halkalama çalışması ise 3 Haziran'a kadar devam edecek.
Deltada yürütülen çalışmalarda bugüne kadar 200 binin üzerinde kuş halkalanarak göç rotaları ve hareketleri takip edildi.
- Delta içindeki istasyon çevresinde 50 noktada ağ kuruldu
Kızılırmak Deltası'nda 8 yıldır çalışmalara katılan uzman halkalamacı Deniz Oğuz, AA muhabirine, ilkbahar dönemi halkalama çalışmasında bugüne kadar 800'e yakın kuş halkalaması yaptıklarını söyledi.
Delta içindeki istasyon çevresinde 50 farklı noktada ağ kurduklarını belirten Oğuz, "Bu ağlara takılan kuşların önce yaşını ve cinsiyetini öğreniyoruz. Ne kadar vücudunda yağ var, ona bakıyoruz. Bunlar bize göç ile ilgili bilgi veriyor. Kuşların göçe hazır olup olmadığı konusunda birtakım bilgiler elde etmiş oluyoruz. Kanat ve kuyruk uzunluklarını, ağırlığını aldıktan sonra kuşları tekrar doğaya salıyoruz." dedi.
Halkalamanın önemine değinen Oğuz, şunları kaydetti:
"Halkalama, göçmen kuşların göç rotalarını, Kızılırmak Deltası gibi alanlarda ne çeşit kuş varlığı olduğunu öğrenmemizi sağlıyor. Yani popülasyon bilgileri, göçmen türlerin ne zaman gelip ne zaman gittikleri gibi bilgileri öğrenmemizi sağlıyor. Yine Kızılırmak Deltası gibi kuş popülasyonunun yoğun olduğu yerlerin korunmasını sağlıyor. Türkiye'de halkalama çalışması sadece Ankara, Kocaeli, Antalya, Iğdır ve Samsun'da yapılıyor. Halkalama çalışmasını, 2,5 ay sonbahar ve 2,5 ay ilkbahar olmak üzere toplam 5 ay yapıyoruz. Geçen yıl sonbaharda 5 bin civarında kuş halkalaması yapıldı."