UNESCO Dünya Miras Listesi’nde yer alan Karabük’ün Safranbolu ilçesinde, geçmişte su gereksinimini karşılamak hedefiyle inşa edilen tarihi bir su sarnıcı ortaya çıkarıldı.
Yenimahalle Cet Sokak üzerinde devam eden okul inşaatı sırasında tarihi bir tünel yapısı gün yüzüne çıktı. İnşaat çalışanlarının durumu yetkililere bildirmesi üzerine bölgede inceleme başlatıldı. Yapılan araştırmalarda kelam konusu yapının, geçmişte bölgenin su gereksinimini karşılamak maksadıyla inşa edilen tarihi bir su sarnıcı olduğu belirlendi.
Konuyla ilgili görüşü alınan Mahallî Araştırmacı Cemil Belder, ortaya çıkarılan yapının yıllardır bilinen bir yapı olduğunu lakin okul inşaatı sayesinde tekrar gündeme geldiğini belirterek, "Arkamızda bulunan Zati Ağar okulunun altında ortaya çıkan su sarnıcı tünel yapısı aslında bizim yıllardır haberdar olduğumuz lakin bu okul inşaatı sebebiyle tekrar gündeme gelen ve bizim tarihi zenginliklerimize bir örnek olarak işaret edebileceğimiz bir kısmı ortaya çıktı" dedi.
Tünelin geçmişte Safranbolu’nun farklı bölgelerine su taşıyan bir sistemin modülü olduğunu tabir eden Belder, "Bu yapı sistemi aslında bizim bugün Bağlar’dan Kıranköy bölgesine su taşıyan tarihi bir su kanal sisteminin küçük bir parçası" diye konuştu.
Sarnıcın yapısal özelliklerine de değinen Belder, "Bu su sarnıcı tünel sistemi Safranbolu coğrafyasının topografyasına nazaran değişiklikler gösterebiliyor lakin genel olarak toprağın 3,5 metre altında olduğunu ve 160 santimetre içerisinde yürüyüş yollarının olduğu, 50 santimetre genişliğinde koridorlara sahip ve kimi kısımlarında yürüyüş yollarının çabucak yanında su arklarının bulunduğunu tabir edebiliriz" sözlerini kullandı.
Yapının kesin üretim yılına ait net bir bilgi bulunmadığını da aktaran Belder, şunları söyledi:
"Tarihi yapılarımızın kesin yaşları ve periyotlarıyla alakalı bir şeyleri konuşabilmemiz için bu yapılarla alakalı kitabelerin olması yahut tarihi vakfiyelerde üretim yahut tamirat yıllarıyla alakalı bilgilere erişmemiz gerekiyor. Lakin bu konularla alakalı tarihi dokümanlarda bundan bahsedilmediği ve kitabelere de ulaşamadığımız için burada görmüş olduğumuz mimari özelliklere sahip şu sarnıcı tünel ağının kesin üretim yılı ve devri hakkında bir bilgi, bir yıl ortaya koymak yanlış olabilir."
Yapının mimari benzerliklerine de değinen Belder, "Mimari özellikleri sebebiyle benzerlerinin Roma periyodunda çok sık karşımıza çıktığını da tabir edebiliriz. Bilhassa Safranbolu’nun yakın komşusu olan Zonguldak ilinin Çaycuma ilçesinde bulunan bir mağaradan çıkan suyun Roma devrine tarihlendirilen Tios Antik Kenti’ne kadar su sınırını üzerinde bu usul su sarnıcı tünelleri ve su kemerleri yapısıyla götürüldüğünü biliyoruz. Buradaki su sarnıcı tüneli de mimari olarak çabucak hemen birebir usulde inşa edilmiş su tüneli yapısıdır. Aslında Anadolu’da görebildiğimiz üzere Avrupa’da ve hatta İspanya’da teğe bir birebirini görebildiğimizi tabir edebiliriz" formunda konuştu.
Belder, sarnıcın fonksiyonelliğini hâlâ sürdürüyor olmasının hayret verici olduğunu vurgulayarak, "Bu su sarnıcı tünel yapısının aslında beni hayli şaşırtan bir özelliği daha var. Birçok noktasında göçmeler olmasına karşın galerilerin ve tünellerin kapalı olmasına karşın hâlâ su hareketinin eğim istikametinde aktığını görüyoruz. Ortadan geçen vakte karşın su sınırının hâlâ fonksiyonelliğini yerine getiriyor olması nitekim hayret verici bir şey" dedi.