Tabiat ve tabiat turizminin önde gelen kentlerinden Kastamonu’da, son yıllarda dikimi yaygınlaşan lavanta ile turizmin geliştirilmesi amaçlanıyor. Bu kapsamda Kastamonu Üniversitesi öğrencileri, Cide ilçesinde lavanta dikimi yaparak, hem eğlendi hem de ders işleyerek öğrenme imkanı buldu.
Kastamonu Üniversitesi Turizm Fakültesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Aydoğan Aydoğdu’nun 2020’de hayata geçirdiği “Kastamonu Köyleri Lavanta Kokacak, Kastamonu Kırsalı Lavanta Turizmiyle Kalkınacak” proje ile kentin farklı köylerinde lavanta dikimleri devam ediyor. Kastamonu-İhsangazi kara yolu Karaçomak Barajı havzasında 6 dekar alanda başlayıp gelinen süreçte ekim alanlarının yaygınlaşması ile şu anda kentte 300 dekar alanda lavanta tarımı yapılıyor. Ayrıyeten Doç. Dr. Aydoğan Aydoğdu, lavanta tarımı ile kırsal turizmi de kalkındırarak kente gelen turist sayısının da artmasını amaçlıyor. Bu çerçevede Kastamonu’da Karaçomak Barajı havzası ile Daday’ın Yumurtacı Göleti, Pınarbaşı ve Cide ilçelerinde lavanta tarımı yaygınlaştırılmaya çalışılıyor.
Öğrenciler, tabiatta hem ders yaptı hem de lavanta dikti
Kastamonu Üniversitesi Turizm Fakültesi Öğretim Vazifelisi Hikmet Haberal’ın yürütmekte olduğu tabiat kampı dersi çerçevesinde, Tıbbi ve Aromatik Bitkiler, Genel Turizm ve Girişimcilik uygulama aktifliği yapıldı. Turizm Fakültesi’nden 105 öğrencinin katıldığı aktiflikte Öğretim Üyesi Doç. Dr. Aydoğdu tarafından tıbbi ve aromatik bir bitki olan lavantanın tanıtımı yapıldı. Akabinde lavantanın nasıl dikildiği konusunda öğrencilere bilgiler verdi.
Cide Belediyesi ve Cide Lokal Hareket Grubu’nun konut sahipliğinde Tuğ Doruğu Toplumsal Tesisi alanı başta olmak üzere Belediye Yerleşkesi Bahçesi, Beşiktaş lokali kavşağı, Liman mevkii çocuk oyun alanı, Bayram Aslan Uygulama Oteli mevkii ve Atatürk Parkı alanında binlerce lavanta fidesi toprakla buluşturuldu. Öğrenciler, lavanta dikiminin akabinde Cide’nin tarihi, turistik ve kültürel yerlerini gezerek tanıma imkanı buldu. Ayrıyeten öğrenciler, yazdan kalma güneşli havada deniz kenarında hoşça vakit geçirdi. Seyahat sırasında Haberal tarafından öğrencilere kent hakkında bilgiler verildi.
“Amacımız dört mevsim turizmi Kastamonu’da gerçekleştirmek”
Ormancılık ve Tabiat Turizmi alanında ihtisaslaşan öğrencilerle birlikte dersleri yerde işlediklerini söyleyen Hikmet Haberal, “Konuyla ilgili dersimiz var. Bizler de, Cide’ye gelerek tıbbi aromatik bitkilerden lavanta dikimini yapıyoruz. Hem girişimcilik kapsamında hem de genel turizm kapsamında ayrıyeten Cide’nin tarihi, kültürel ve doğal hoşluklarını öğrenci kardeşlerimize gezdiriyoruz. Tıbbi aromatik bitkilerden lavantayı dikiyoruz. Lavanta, turistler açısından bir çekicilik oluşturuyor. Lavanta dikilen alanlarda denize gelen insanlarımızın lavanta bahçelerini görerek lavantanın kokusunu hissetmelerini istiyoruz. Hatta şu anda Cide’ye lavanta kokusu yayılmış durumda. Maksadımız dört mevsim turizmi Kastamonu’da gerçekleştirmeyi istiyoruz. Bu yüzden öğrencilerimizi de birebir alana çıkartarak lavanta dikimini yaptırıyoruz. Birinci sınıftan dördüncü sınıfa kadar tüm öğrencilerimiz şu anda bu aktiflikte yer alıyor” dedi.
“Lavantayı bir defa diktiğinizde 20 yıl kadar size verim verir”
Kastamonu Üniversitesi Turizm Fakültesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Aydoğan Aydoğdu ise, “Lavanta, eksi 35 dereceden 45 dereceye kadar çabucak hemen her iklim koşullarında sağlamdır. Günümüzde Akdeniz çanağında yer alan ülkelerin dışında da bilhassa Türkiye’nin kuzey kısmında yaygın bir biçimde üretilmeye başlanan çok değerli tıbbi aromatik bitkidir. Başta kozmetik, ilaç sanayisi, paklık sanayisi, parfümeri sanayisi olmak üzere birçok farklı kullanım alanı olan, 50’den fazla türevi olan bir bitkidir. Lavanta gazozundan lavanta muhallebisine, lavanta çayından lavanta lokumuna kadar çok farklı alanlarda gastronomi içinde değerli bir bitkidir. Lavanta çok çevreci bir bitkidir. Çok yıllık bir bitkidir. Bir kere diktiğinizde yeterli baktığınızda 20 yıl kadar size verimli hizmet eder. Lavanta su isteği çabucak hemen hiç olmayan bir bitkidir. Bilhassa eğimli yerleri çok sever, kıraç toprakları çok sever, geçirgen süzek topraklarda yalnızca güneş görmesi yeterlidir” diye konuştu.
“Şu anda Kastamonu’da 300 dekar yerde lavanta tarımı yapılıyor”
Lavantanın 50’den fazla türevinin olması nedeniyle çok yüksek katma bedel oluşturduğunu tabir eden Doç. Dr. Aydoğdu, “Ancak bizim, lavantayı turizmciler olarak önemsediğimiz bir öteki mevzu ise lavantanın turistik çekim gücü olarak hakikaten değerli olmasıdır. Hakikaten Fransa’da, İspanya’da ve günümüzde Türkiye’de Isparta, Burdur üzere geniş topraklarda ekilen lavantalar her yıl milyonlarca yerli ve yabancı turisti bölgeye çekmektedir. Bu biçimde de yöre iktisadına harika bir maddi katkı sağlamaktadır. Kastamonu için lavantayı öncelikli görmemizin sebebi de Kastamonu’da toprakların çok modüllü olması, eğitimli ve sulamaya imkan olmayan yerler vardır. Münasebetiyle bu topraklarda yapılacak olan lavanta tarımı hem yerlerin atıl kalmasını engelleyecek tıpkı vakitte da katma pahası yüksek bir bitki üretilmiş olacaktır. Bizim, turizmciler olarak amaçladığımız ise ‘Kastamonu Köyleri Lavanta Kokacak, Kastamonu Kırsalı Lavanta ile Kalkınacak’ prensibi gereği şayet bir kümelenme oluşturabilirsek merkezde Karaçomak Barajı havzası ile Daday’da Yumurtacı Göletinde, Pınarbaşı’nda Çuhadar Mahallesi ile Cide’nin kente yakın orman içi açıklıkları ile Çayyaka köyümüzde yapılacak kümelenmenin Kastamonu turizmine çok güçlü katma paha katarak, kırsalın kalkınmasını sağlayacağını ve lavanta tercihli turistik bir talep oluşturacağına olan inancımızdır. Bizler, Kastamonu’ya daha çok turist çekebileceğimizi inanıyoruz. Bunun farkındalığını arttırmak ve Cide ilçemizin peyzajına katkıda bulunmak için lavanta dikiyoruz. Şu anda Kastamonu’da 300 dekar toprakta lavanta tarımı yapılıyor. Bir tane de Bayan Teşebbüsçüler Kooperatifi kurduk. Şu anda fiili olarak 11 üyesi bulunuyor” formunda konuştu.
“Lavanta bahçeleri, görsellik açısından çok hoşuma giden bir bitki”
Sakarya’dan gelen Turizm Fakültesi öğrencisi Eda Parıltı Doğanay da, “Cide’ye gelme hedefim üniversiteyi okurken Kastamonu’yu keşfetmek. Pahalı Öğretim Görevlimiz Hikmet Haberal hocamız ile birlikte birinci sınıftan itibaren kentin hoş yerlerini gezip görme imkanı bulduk. Bu sayede bu gezdiğimiz yerleri de turizme kazandırılması için bizlere tanıtımını yapıyor. Şimdiye kadar çok fazla yer gördük, öğrenci olmamız sebebiyle bu yerleri de fiyatsız olarak geziyoruz. Kastamonu Üniversitesi bu noktada bizlere çok fazla takviye veriyor. Bugün de çok merak ettiğim ilçelerden bir tanesi olan Cide’ye geldik. Birinci başta Cide’den o hoş görüntüsünü gördük. Arkadaşlarımızla birlikte lavanta dikimi yaptık. Bu aktiflikte yer aldığım için çok memnunum. Ben aslen Sivaslıyım fakat Sakarya’da yaşıyorum. Yaşadığım yerde de gördüm lavanta bahçelerini. Görsellik açısından çok hoşuma giden bir bitki. Daha çok benim bilhassa fotoğraf çektirme lavanta bahçesinden hoşuma gidiyor. Çok renkli oluyor, bunu da bilerek bugün lavanta dikimine geldim. Kokusu da çok hoşuma gidiyor. Parfüm olarak satın alıyorum. Bu yüzden Lavinya kokusunu daha yüklü tercih ediyorum” sözlerini kullandı.
“Bahçemizde lavanta dikimini geliştirirsek çok güzel olur”
Sinop’tan gelen Turizm Fakültesi öğrencisi İrem Aysu Sönmez ise şöyle konuştu:
“Cide’ye okul olarak geldik. Lavanta dikimi yapıyoruz. Ben Sinop’ta yaşıyorum. Yaşadığım kentte lavanta bahçeleri bulunmuyor. Yalnızca biz kendi bahçemize küçük bir alana dikimini yaptık. O da biraz yayıldı. Resen yayıldı ve çoğaldı. Kendi bahçemizde lavanta dikimini geliştirirsek bence çok daha hoş olur. Lavanta yapılabilir, aileme de sunacağım bu fikri.”
Öte yandan lavantanın 1 dönümde çiçek olarak 150 ile 400 kilogram ortasında randıman elde edilirken, yağ randımanı ise çiçek randımanının yüzde 2 ile yüzde 5’i ortasında değişiyor. Bu kapsamda 1 kilogram yaş lavanta, 1,5-2 liraya satışa sunulurken, kurutulmuş lavantanın 1 kilogramı 10-15 lira ortasında değişiklik gösteriyor. Üretimi yapılan bir dönüm lavanta bahçesinden 800 ile 1100 lira ortasında yarar elde ediliyor.
Cide Mahallî Aksiyon Kümesi Derneği ve Kent Konseyi Başkanı Serdar Kaptan’ın koordinatörü olduğu aktifliğe Tabiat Müdafaa ve Ulusal Parklar Kastamonu Şube Müdürlüğü Cide Şefliği de katkı sağladı.