Türkiye’de biyoçeşitliliğin korunması amacıyla 2020’de hayata geçirilen “Yeni Bir Metodoloji Kapsamında Türkiye’nin Nesli Tehlike Altında Türleri İçin Tür Eylem Planları Hazırlanması, Uygulanması ve İzlenmesi Projesi” kapsamında çalışmalar devam ediyor.

2005 yılında keşfedilen Harran kertenkelesinin korunması ve devamlılığının sağlanması için Adıyaman Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Zooloji Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mehmet Zülfü Yıldız, türü izleyecek olan Doğa Koruma ve Milli Parklar Şanlıurfa Şubesi görevlilerine eğitim verdi.

Ekipler de bölgede Harran kertenkelesi popülasyonun korunması için çalışma başlattı. Başta Harran harabeleri ve bölgede araştırma yapan ekipler, halkı ve kamu kurumlarını bilgilendirerek, kazı çalışmalarının dikkatli yapılması, çevre kirliliğinin önlemesi ve alanda ateş yakılmaması konusunda uyarılarda bulunuyor.

“Yıllara göre popülasyon eğilimini takip edeceğiz”

Prof. Dr. Yıldız, AA muhabirine, koruma altına alınan türlerden Harran kertenkelesi ile ilgili geçen yıl Şanlıurfa’da “Harran Kertenkelesi Tür Eylem Planı Çalıştayı”nı düzenlendiklerini söyledi.

Çalıştayda, Harran kertenkelesinin korunması ve devamlılığının sağlanması için izlenecek yol haritasını belirlediklerini aktaran Yıldız, bu kapsamda çeşitli eğitimler gerçekleştirdiklerini ifade etti.

Yıldız, Harran kertenkelesinin popülasyonunun belirlenmesi için çalışma yürütüldüğünü dile getirerek, şöyle konuştu:

“Nesli tehlike altında olan bu türü tehdit eden etmenleri ve yapılması gerekenleri belirledik. Bu yıl ilk çalışmaya, bu türü izleyecek olan Doğa Koruma ve Milli Parklar Şanlıurfa Şubesi görevlilerine eğitimler vermekle başladık. Ekipler bölgede Harran kertenkelesinin popülasyonun korunması ve belirlenmesi için çalışmalar yapacak. Bu tür ilk kez 2005’te keşfedildi. Uzun yıllar boyunca dünyanın hiçbir yerinde görülmedi. 2021’de Suriye’de bir noktada görüldüğü rapor edildi. Suriye’deki nokta Harran Harabeleri’ne çok uzak bir nokta değil. Çok az bilinen ve endemik olan türün popülasyonunun gün geçtikçe azaldığını tespit ettik. Bundan dolayı Bakanlığımız bu proje kapsamında Harran Kertenkelesi Tür Eylem Planı’nı uygulayacak. Bu faaliyetler 5 yıl boyunca devam edecek. İlk çalışmamız türün popülasyon büyüklüğünü takip etmek için gerçekleştiriliyor. Burada kaç birey olduğunu belirlemeye çalışacağız. Bu belirlenirken yıllara göre popülasyon eğilimini takip edeceğiz.”

En büyük tehlike insan faaliyetleri

Geçen yıl 7 Harran kertenkelesi görüntülediklerini, yürüttükleri çalışmalarda bu yıl ilk bireyi gördüklerini dile getiren Yıldız, “Şu an hayvanın kış uykusundan çıktığı ilk zamanlar. Yavaş yavaş aktif olacaklar. Harran Harabelerinde 5-6 farklı kertenkele türü yaşıyor. Diğerleri daha bol sayıda görülürken Harran kertenkelesine ait sadece bir birey gördük. Bu durum türün neslinin tehlike altında olduğunun bir göstergesi.” değerlendirmesini yaptı.

Neslinin tehlike altında olmasının en büyük nedeninin insan faaliyetleri olduğuna işaret eden Prof. Dr. Yıldız, “2005’te keşfedildiğinde yaklaşık 1000 birey bulunduğu tahmin edilirken günümüzde sayılarının yaklaşık 100 birey civarında olduğunu düşüyoruz.” dedi.

Mehmet Zülfü Yıldız, kesin sonuçlara ulaşmak için uzun yıllar çalışmalar yürütülmesi gerektiğini sözlerine ekledi. (AA)