Sağlık Bakanlığınca 80 yaş ve üstü kişiler için hastanelerde kurulacak Sağlıklı Yaş Alma Merkezleri (YAŞAM), yaşlıların evinde ve yerinde tıbbi bakım ihtiyaçlarının desteklenmesi, uzaktan sağlık hizmeti ve nakli gibi görevleri üstlenecek.

Türkiye genelinde, 80 yaş ve üzerindekilerin kendilerinden sorumlu bir hekime emanet edileceği Sağlıklı Yaş Alma Merkezlerinin hizmetine ilişkin detaylar belli oldu. AA muhabirinin edindiği bilgilere göre, Sağlık Bakanı Fahrettin Koca imzasıyla il sağlık müdürlüklerine gönderilen genelgeyle kısa adı YAŞAM olan merkezlerin işleyiş ve uygulamalarına ilişkin standartlar oluşturuldu. Buna göre, YAŞAM'lar 80 yaş ve üzeri kişilerin sağlık hizmetlerine erişiminin kolaylaştırılması, evinde ve yerinde tıbbi bakım ihtiyaçlarının desteklenmesi, tıbbi izlem, gerektiğinde uzaktan sağlık hizmetiyle muayene ve danışmanlık hizmeti verilmesi, hastaneden eve, evden hastaneye naklinin organize edilerek hastane içindeki tıbbi bakımı için gerekli hizmet koordinasyonunun sağlanması amacıyla Bakanlığa bağlı sağlık tesisleri bünyesinde oluşturulacak.

Yaşlıların kolay erişebileceği mekanlar seçilecek

Merkezlerin planlaması ilin demografik yapısı ve hizmet ihtiyacına uygun şekilde il sağlık müdürlüklerince yapılacak. Yaşlıların kolay erişebileceği mekanlarda oluşturulacak merkezlerde, yaşlı bireyler ve refakatçileri için bekleme alanları, muayene, yaşamsal bulguların tespiti, boy ve kilo ölçümü, kan alma, EKG çekimi gibi temel sağlık hizmetlerinin sunulmasına uygun poliklinik odası bulunacak.

Manevi destek personeli de görev alabilecek

Merkezde bir veya birden fazla ekip hizmet verebilecek. Bir ekipte uzman hekim veya hekim, en az iki hemşire, bir yaşlı sağlık bakım personeli ve bir tıbbi sekreter yer alacak. Uzman hekim, geriatri uzmanının bulunduğu yerlerde geriatri uzmanı, geriatri uzmanının bulunmaması halinde ise dahiliye veya aile hekimliği uzmanı olacak. Eğitim ve araştırma hastanelerinde asistanlar da ilgili branş uzmanı hekimin sorumluluğunda bu ekiplerde görev yapabilecek. Ayrıca ihtiyaca göre diyetisyen ve psikolog öncelikli olmak üzere, fizyoterapist, sosyal çalışmacı gibi diğer meslek mensupları ile manevi destek personeli de merkezlerde görev alacak.

Bir ekip en fazla 300 yaşlı bireyin takibinden sorumlu olacak

YAŞAM'larda görevli her bir ekip, en fazla 300 yaşlı bireyin takibinden sorumlu olacak. Personel, mesai günleri ve mesai saatleri içinde hizmet sunacak. Merkezde takipli bir yaşlının mesai saati dışında herhangi bir kamu sağlık tesisine başvurması veya yatışı olması durumunda, YAŞAM ekibine Bakanlıkça belirlenen sistem üzerinden bildirimde bulunulacak. YAŞAM'da görevli personele evde sağlık hizmet birimleri haricinde başka bir birimde görev verilmeyecek, personelin hizmet içi eğitimleri de Bakanlıkça belirlenen programlar doğrultusunda gerçekleştirilecek.

Evde ve uzaktan sağlık hizmeti de sunulacak

YAŞAM ekipleri, yaşlı bireyi durumuna göre hem yerinde hem de uzaktan sağlık hizmeti ile değerlendirecek. Yatağa bağımlı yaşlı bireyler için asgari ayda bir kez, bağımsız yaşlı bireyler için de asgari üç ayda bir kez değerlendirme yapılacak. İlk değerlendirme yaşlı bireyin yerinde veya evde ziyareti şeklinde olacak, diğer ziyaretlerin de tercihen yerinde yüz yüze olması esas alınacak. Salgın, coğrafi ve iklim şartları gibi durumlarda, yaşlılar, uzaktan görüntülü sağlık hizmet sunumuyla değerlendirilebilecek.

Her yaşlı için bir tıbbi bakım planı oluşturulacak

Ekibiyle birlikte yaşlı bireyi yerinde veya evinde ziyaret edecek YAŞAM hekimleri, kişinin bakım gereksinimlerini belirleyerek, bir tıbbi bakım planı oluşturacak. Bu kapsamda yaşlının ihtiyacına göre, fizyoterapist, fizyoterapi ve rehabilitasyona yönelik ölçme ve değerlendirmeleri ile gereken tedavi programı hazırlanacak. Ekipteki sosyal çalışmacılar, yaşlı bireyin evde bakım, sosyal destek veya kurumsal bakım ihtiyacının belirlenmesine yönelik hizmeti verecek, diyetisyenler de hekimle birlikte kişinin beslenmesine yönelik değerlendirmeleri yapacak. Ayrıca ek ziyaretlerle yaşlıların pansuman, enjeksiyon, sonda değişimi gibi ihtiyaçları karşılanacak.

Kimsesiz yaşlılar, evden hastaneye hastaneden eve nakledilecek

Yaşlı bireyler merkezlerde görevli psikologlarca da evlerinde düzenli ziyaret edilecek. Yaşlı bakım veya sağlık bakım teknisyen ve teknikerleri ise ziyaretlerde yaşlı bireyin yemek yeme, diş fırçalama gibi günlük yaşam aktivitelerine destek olacak. Bu görevliler, kimsesi olmayan yaşlıların da evden hastaneye, hastaneden eve nakledilmesine refakat edecek. Kurumsal bakıma transfer edilen yaşlı bireyler periyodik YAŞAM ekibince ziyaret edilecek. Yaşlı bireylerin bakımını üstlenen yakınlarına tıbbi bakım planlarıyla ilgili bilgi verilecek. Merkezlerde görevli tıbbi sekreterler yaşlıların randevusunun alınması, bu süreçlerinin takip edilmesine yönelik çalışmaları yürütecek, ekipler yaşlının randevu saatinde sağlık tesisinde bulunmasını sağlayacak şekilde nakil planlamalarını düzenleyecek.

65 yaş ve üstünü kapsayacak şekilde genişletilmesi planlanıyor

Genelgede, YAŞAM'ların hastanelerde hızla oluşturulması gerektiği vurgulanarak, "Bakanlığımızca söz konusu hizmetlerin 65 yaş ve üzeri bireyleri de kapsayacak şekilde genişletilmesi planlandığından, gerekli hizmet kapasitesinin en kısa sürede oluşturulması yönünde çalışmaların yapılması önem arz etmektedir." ifadesine yer verildi. (AA)