Karadeniz Bölgesi’nde kestane ağaçlarını kurutan gal arısına karşı uğraş sürüyor. Mevzuyla ilgili açıklamalarda bulunan Prof. Dr. Talip Çeter, gayretin tesirlerini göstermeye başladığını ve kestane balında rekoltenin tekrar artmasını beklediklerini tabir etti.
Karadeniz Bölgesi’nde birinci defa 2021 yılında görülen ve kestane ağaçlarının kurumasına sebep olan kestane gal arısıyla uğraş devam ediyor. Halk ortasında ‘katil arı’ olarak bilinen kestane gal arısına karşı Kastamonu Orman Bölge Müdürlüğü laboratuvarında çoğaltılan 3 bin adet ‘Torymus Sinensis’ böceği, kestane ağaçlarının ağır olarak bulunduğu ormanlık alanlara bırakıldı. Gal arılarının yumurtalarıyla beslenen böcekler ile ağaçların kurumasının ve yüzde 80 civarında meyve kaybına sebep olan gal arılarının azaltılması hedefleniyor.
Kastamonu Orman Bölge Müdürlüğü, kestane ağaçlarının tomurcuklarına yumurta bırakarak çiçek açmasını engelleyen ve vakitle ağaçları büsbütün kurutan gal arısıyla çaba için birinci olarak Cide, İnebolu, Bozkurt ve Çatalzeytin ilçelerinde 12 farklı noktaya laboratuvarda üretilen "Torymus Sinensis" salımı gerçekleştirdi. Uğraş çerçevesinde şu ana kadar da İnebolu, Cide, Bozkurt ve Çatalzeytin ilçelerine 4 bin 200 adet tuzaklar asıldı.
Yüzde 80 oranında randımanı düşen kestane balı üretiminde rekoltenin de yapılan uğraş sonucunda sayesinde bu yıl artması hedefleniyor.
Kastamonu Üniversitesi Fen Bilimleri Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Talip Çeter, Kastamonu Üniversitesi Fen Bilimleri Fakültesi doktora öğrencisi Serhat Karabıcak ve Kastamonu Üniversitesi Fen Bilimleri Fakültesi Biyoloji Kısmı doktora öğrencisi Oktay Bıyıklıoğlu, İnebolu ve Bozkurt ilçelerinde kestane ağaçlarında incelemelerde bulundu. Çeter, Karabıcak ve Bıyıklıoğlu, kestane ormanlarında yaptıkları incelemeler sonrasında kestane ağaçlarında çiçeklenmede artış olduğu ve bu yıl kestane balında da rekoltede artış beklediklerini söyledi.

Kestane balının Karadeniz Bölgesi için epeyce değerli bir arı eseri olduğunu tabir eden Prof. Dr. Talip Çeter, "Kestane balı, Karadeniz Bölgesi için epey kıymetli bir arı eseri. Hem katma bedeli yüksek hem de şifa kaynağı olarak kullanılan bir arı eseri. Kestane balı, kestane bitkisinin polen ve nektarından arı tarafından alınarak üretiliyor fakat son vakitlerde bilhassa yurtdışı kaynaklı olarak ülkemize giren ve Kastamonu bölgesini de ağır olarak etkileyen kestane gal arısı, değerli derecede randımanda düşüşe sebep oldu. Orman Bölge Müdürlüğü tarafından yapılan hem fizikî hem de biyolojik uğraşla bunun bu yıl gerilediğini görüyoruz. Gal arısının yayılışının ve salgınının kestane ormanlarında gerilediğini görüyoruz. Kestane bitkisinin bilhassa yıllık filizlerine yumurta bırakmak suretiyle burada oluşturduğu gal, hem fotosentetik üretimini engelliyor ve bitkinin gelişimini engellemek suretiyle de çiçeklenmesini münasebetiyle polen ve nektar üretimini olumsuz tarafta etkilemek suretiyle bundan bir yan eseri olarak elde edilen bal üretimini de çok olumsuz etkiliyor" dedi.

"Gal arısıyla ilgili daha çok araştırmaların yapılması gerekiyor"
Kastamonu Üniversitesi Fen Bilimleri Fakültesi doktora öğrencisi Serhat Karabıcak ise, "Şu anda maalesef ki rekoltenin düşük olmasının sebeplerinden biri olarak gal hastalığını görebiliyoruz. Hem çiçeklenmeyi engellemesi hem de ağacı neredeyse kurutacak seviyeye kadar getirmesi sebebiyle gal arısı büyük bir tehlike oluşturmaktadır. Gal arısının ülkemize Bursa bölgesinden yaklaşık 7-8 yıl evvel giriş yaptığı bilinmektedir. Bundan ötürü kestane balı üretimi ve kestane eserleri bilhassa büyük rekolte kaybına neden olmaktadır. Gal hastalığıyla ilgili çalışmalar yapılmaktadır. Ormancılarla görüştüğümüz vakit predatörü olan bir böceği saldıkları ve bunun ne kadar kâfi olduğunu yıllar bunu bize gösterecek. Bu hususta daha çok araştırmaların yapılması gerekiyor. Türkiye burada kestane balı üretiminde öncü ülke" halinde konuştu.

"Gal arısında bu yıl düşüş görülmektedir"
Ballarla ilgili tez araştırması yapan Kastamonu Üniversitesi Fen Bilimleri Fakültesi Biyoloji Kısmı doktora öğrencisi Oktay Bıyıklıoğlu da, "Bunu önlemek için hem biz, Biyoloji Kısmı olarak hem de Tarım ve Orman Bakanlığının birçok çalışması mevcuttur. Bazen fermon tuzaklarıyla çalışmalar yürütülürken kimi vakitte çalışalar biyolojik uğraş sistemi ile yapılmaktadır. Biyolojik gayret idaresi hayli tesirli ve dünyanın genelinde sonuç alınmış bir yoldur. Lakin bu gayret ortalama 7-8 yıl sürmektedir. Bakanlığımızın çalışmalarıyla birlikte gal arısında bu yıl düşüş görülmektedir. Birebir vakitte bizim tekrar kıymetli bir çıktığımız olan kestane balı üretiminde de güzelleşmeler görülmektedir. Bu yıl Karadeniz Bölgesinde çabada dördüncü yıldayız. Yaklaşık 5-6 yıl içinde mümkün kestane ormanlarında önemli düzelmeler olacaktır" sözlerini kullandı.