Rize’nin Çayeli ilçesi Derecik köyünde 21 Ekim 2024 tarihinde yaşanan heyelanda afet riski nedeniyle evvelce boşaltılan 2 konutun yıkılması İçişleri Bakanlığı’nı harekete geçirdi. Bakanlık geçtiğimiz günlerde Türkiye geneli bir genelge yayınlayarak valiliklerden daha evvel afet riski alan olarak ilan edilen bölgelerdeki boşaltılmış tüm meskenlerin yıkılmasını, afet nedeniyle evvelki konutunu boşaltmayana kendisi için yapılan yeni konutun anahtarı ve tapusu teslim edilmemesini istedi.
Şiddetli yağışların başşehri Rize’de her yağmur yağdığında gözler doruklara, dere yataklarına ve heyelan riski olan dik yamaçlara çevriliyor. Bu alanlarda her ne kadar devlet tedbirini almaya çalışsa da tekrar de kaçak yapı için teşebbüsler de vatandaşlar tarafından sürdürülüyor. Hal bu türlü olunca da en ufak bir yağışta yamaçlardan kopan topraklar, derelerin getirdiği pislik yahut zirvelerde yağmura doymuş topraklar yürekleri ağızlara getiriyor.
Rize’de afet riski taşıyan alan olarak ilan edilen ve hatta bu alanlarda yer alan konutlarına karşı mesken dahi alan kimi hak sahipleri o alanlarda bulunan meskenleri terk etmemekte geçmişte direndi. Kimi meskenler terk edildi, metruk bir hal aldı, kimi meskenler hak sahipleri tarafından "Çay dönemi kullanıyoruz" denilerek kullanılmaya devam etti.
15 Temmuz 2021 heyelanı sonrası 2 konut boşaltıldı, bölge afet riski taşıyan alan ilan edildi
Rize’nin Çayeli ilçesi Derecik köyünde 15 Temmuz 2021 tarihinde yaşanan heyelan ve seller sonrası köydeki yamaçta bulunan 2 konut heyelanlı alan üzerinde bulunduğu için tahliye edilerek boşaltıldı. Birebir bölgede son olarak geçtiğimiz 21 ekim 2024 tarihinde yeniden heyelan meydana geldi. Yaşanan heyelandan 3 yıl evvel tekrar bir heyelan sonrası boşaltılan 2 konut ve etrafındaki 10’larca dönüm çay bahçesi adeta dereye aktı. Bölgenin daha evvel afet riski alan olarak ilan edilmesi ve meskenler için tahliye kararı verilmesi can kaybının yaşanmasını önlese de alanda bulunan 2’şer katlı 2 bina büsbütün heyelanın altında kalması "Heyelanlı alanlardaki tahliye edilen meskenlerin yıkılması" zaruretini beraberinde getirdi.
"Derecik köyünde heyelan ibret oldu"
Konuyla ilgili İçişleri Bakanlığı’nın incelemeleri olduğunu ve Rize’de yaşanan bu ibretlik olayın akabinde Türkiye’deki tüm vilayetlere bu husus hakkında genelge gönderildiğini lisana getiren Rize Valisi İhsan Selim Baydaş, artık hak sahiplerinin boşalttıkları konutu yıkmadan tapuları alamayacağını, hatta kendilerine anahtar teslimi dahi yapılmayacağını söyledi. Vali İhsan Selim Baydaş “Bakanlığımız buradaki hadise üzerine Türkiye genelinde bir genelge gönderdi. AFAD’ımız, devletimiz bir yerde afet riski görüyor ve bir konutun boşaltılmasını istiyorsa o bireylere, o vatandaşımıza hak sahibi olarak bir konut yapıyor ve teslim ediyor. Bundan sonra o konut teslim edilirken evvelki konutunu boşaltmayana konutun anahtarı ve tapusu teslim edilmeyecek. Uygulama artık bu biçimde gerçekleşecek. Bir kişi hak sahibi olarak konut sahibi olduğunda yeni konutu teslim edilirken eskisini yıkayacak, teslim edecek, ondan sonra anahtar ve tapu alacak” dedi.
"Geçmişten bugüne Rize genelinde bin 800 adet afet riski nedeniyle hak sahiplerine konut dağıtıldı"
Geçmişten bugüne Rize genelinde bin 800 adet afet riski nedeniyle hak sahiplerine konut dağıtıldığının altını çizen Baydaş “Yaklaşık bin 800 adet civarında geçmişte bu halde bu durumda olanlar. O genelge yayınlandıktan sonra bir toplantı yaptık. Onlarında da derecelendirmesini yapıyoruz. Çok eski olanlar var, onlarla ilgili afet bölgesi ilan edilmesi ile ilgili süreci denetim ediyoruz, meskenlerin durumlarına bakıyoruz. Birtakımı kağıt üzerinde görünüyor fakat nitekim metruk durumda. Birtakımı da vatandaşımız ‘Bu duruyor lakin benim bunu yıkmaya imkanım, gücüm yok’ diyor. Kimilerinde da vatandaşımız ‘Ben bunu yalnızca çay toplamak için gittiğimde kullanıyorum. Zira etrafında çaylağım var’ diyor. Onunla ilgili de çok süratli süreç yapacaklarımız var. Ortada bir geçiş süreci tanıyacaklarımız olacak ve zati süreç yapmamıza gerek kalmayan, ya vatandaşımızın kullanmadığı yahut metruk hale gelmiş olanlar var. O süreci de işleteceğiz inşallah” tabirlerini kullandı.
"Evini yıkmadan afet konutunun tapusunu alamaz"
Hiç kimsenin hayatını riske atamayacaklarını bu nedenle "Evini yıkmadan tapuyu alamaz" kuralının odunsuz uygulanacağın vurgulayan Baydaş “Bu husus çok değerlidir. Devletimiz bir yere ‘Burası afet bölgesidir ve buradan burada oturmaması lazım gelir’ dediğinde zati o vatandaşımız için bir konut tahsis ediyor. Bizim öbür tarafı keyfi kullanımda kullanmaya devam etmememiz lazım. Zira afet bölgesi ilan edilmiş bir yer. Geçtiğimiz günlerde yaşadık. Biz oradaki hayati tehlikeyi göz önüne alamayız. Vatandaşımızın hayati tehlikesini göz önüne alamayız. Bununla ilgili de süreci başlattık, yürütüyoruz inşallah” biçiminde konuştu.