UNESCO Dünya Miras Listesi’nde yer alan Safranbolu, en iyi korunan ilk 20 kent arasında yer alıyor. Günümüzde bu kentin tarihi çarşı merkezinde en göze çarpan konumda kalan “Cinci Han” ın arka cephesinde taş malzemelerin bozulmaları açığa çıktı. Tarihi Cinci Han'ın taşlarındaki bozulmalar gün yüzüne çıktı Safranbolu’nun 17. yüzyıl ünik yapılarından Cinci Han'ın arkasındaki, Han Arkası Sokak'ta sağlıklaştırma ve yayalaştırma projeleri uygulandı. Bir yıl içerisinde uygulanan proje, Safranbolu Belediyesi, Bilkent Üniversitesi Kentsel Tasarım ve Peyzaj Mimarlığı Bölümü, Mimarlar Odası ve Tarihi Kentler Birliği’nin iş birliği ile bölgeyi gezi alanı haline getirdi. Uzun yıllar kervansaray olarak tüccarlara hizmet veren Cinci Han, bir süre ilçe esnafı tarafından depo olarak kullanıldı. Ardından 2004 yılında orijinaline sadık kalınarak yapılan restorasyonun ardından otel ve restoran hizmeti vermek üzere hizmete açıldı. Cinci Han'ın arka cephesi, şu günlerde hemen arkasından geçen Akçasu Deresi'nin üzerinin açılmasıyla ortaya çıktı. Han duvarlarının su basman seviyesinin altının açığa çıkması ile zemindeki mekanik bozulmaları da gün yüzüne çıktı. Han'ın inşasında kullanılan taş malzemede erozyon, aşınma, tuzlanma, kırık, çatlak, derzlerde boşluklar, parça kopmaları ve yosunlanma gibi bir çok bozulma nedeni birarada görülüyor. Dere suyunun aşındırdığı ve yosunlarla kaplı taş sırasında derzlerin arası boşluklarla devam ediyor. Bu han duvarlarının yüzeyinde oluşan malzeme bozulmaları, ileride oluşabilecek ciddi hasarların şimdiden tespit edilmesine imkan sağlıyor. 1970'li yıllarda gerçekleştirilen dere ıslah çalışmaları sonucunda dere üzerine yapılan kapatma işlemleri, hanın arka cephesinin su basman seviyesinin altına erişimi engellemişti. Artık basit onarım ve tadilatlar kolaylıkla yapılabilecek duruma geldi. Günümüzde otel, restoran ve müze olarak hizmet veren hanın arka cephesinde bulunan çıkış kapısı da yola açılmıyor. Han Arkası projesi, Cinci Han'ında sağlıklaştırma projesine imkan sağlayacak bir proje oldu. Safranbolu Belediyesi'nin sokak projesi ile açığa çıkan Cinci Han'ın arka kısmındaki taş bozulmalar, bakım ve onarım sinyalleri veriyor. Taş malzemeye uygun çözümlemelerin belirlenmesi, taşların ömrünün uzatılması için gerekli sağlamlaştırma çalışmalarının bir an önce başlaması, tarihi han için her geçen gün büyük önem taşıyor. (Esra Oğuzkağan Özkan)
