Samsun’da, 1853 Rus baskınında düşman gemilerinin, Samsun’un manevi mimarlarından Pir Seyyid Kutbiddin Türbesi’nin bulunduğu eski mezarlıktan atılan toplarla püskürtüldüğü rivayet ediliyor. Taarruza, Seyyid Kutbiddin Türbesi’nin bulunduğu eski mezarlıktan top atışlarıyla karşılık verildiği ve hasar alan Rus gemilerinin de geriye dönmek zorunda kaldığı birtakım kaynaklarda yer alıyor.
Rus donanmasının Samsun’u kuşatmasını engelleyen topların atıldığı rivayet edilen Samsun’un manevi mimarlarından Pir Seyyid Kutbiddin Türbe ve Mescidi, 7 asırdır maziye ışık tutuyor. Pir Seyyid Kutbiddin Camii ve Türbesi, Kökçüoğlu Mahallesi’ndeki mezarlığın içerisinde bulunuyor. Abdulkadir Geylani Hazretleri’nin torunlarından Pir Seyyid Kutbiddin Hazretleri’nin kabri, Samsunlular tarafından sık sık ziyaret ediliyor. Vatandaşlar türbede Kur’an-ı Kerim okuyup dua ediyor. Bilhassa cuma günleri burası dolup taşıyor.

1853 baskınında Rus gemilerini topa tutmuş
Samsun Vilayet Kültür ve Turizm Müdürlüğü resmi internet sitesinde mezarlık ve türbe hakkında ayrıntılı bilgi yer alıyor. Web sitesinde, “1853 yılında Rus Donanmasının Sinop baskını sırasında 3-5 savaş gemisi de Samsun açıklarına kadar gelerek kenti topa fiyat. Kentte karşılık verecek bir kuvvet bulunmamaktadır. Lakin Seyyid Kutbiddin Türbesi’nin bulunduğu eski mezarlıktan top atışlarıyla karşılık verilir ve hasar alan Rus gemileri de geriye dönmek zorunda kalır” deniliyor.
Cami ve türbenin fiziki yapısı hakkında yapılan bilgilendirmede ise “Seyyid Kutbiddin Camii ve Türbesi tuğladan yığma olarak yapılmış tek katlı, kırma çatılı ve Marsilya kiremitli birleşik bir yapı pozisyonundadır. Caminin kuzey ve doğusu ‘L’ formunda ahşap kemerli son cemaat yeri ile çevrilidir. Tavan ve taban döşemeleri ahşap olup gömme tavan göbeği mevcuttur. Yapının girişinde M. 1292 yılında yapıldığı yazmaktadır. Caminin güney taraftaki duvarına bitişik vaziyette türbe yer almaktadır. Beşik tonozlu yerde tek bir sandukadan oluşan türbenin içinde M. 1404 yılında yapıldığına dair sonraki tamiratlarda yazılmış bir Arapça metin bulunmaktadır. Bu tamirler sırasında türbe ve caminin tuğla duvarları travertenle kaplanmış, caminin kemerli son cemaat yeri camekanla kapalı hale getirilmiş ve ahşap tavan yenilenmiştir. Cami yuvarlak kemerli pencerelerle aydınlatılmıştır. Samsun’un en eski mezarlıklarından biri olan ve içinde Selçuklu ve Osmanlı mezar taşlarının ve mezar yapılarının bulunduğu mezarlık alanı ise geniş bir alan yayılmaktadır” yazıyor.

Hırka-i şerif ve Kâbe örtüsü de cami ve türbede yer alıyor
Osmanlı Padişahı ve 111. İslam Halifesi Abdülaziz Han tarafından Seyyid Kutbiddin Camii ve Türbesi’ne Hırka-i Şerif ve Kâbe örtüsü de ikram edilmiş. Padişah tarafından mescide konmak üzere gönderilen yapıtlarla ilgili devlet arşivinde yer alan ve bakanlığın sitesinde de paylaşılan resmi dokümanlarda ise şu sözler yer alıyor:
“Canik Livası Meclisi’nin, 722 yılında Samsun’da vefat eden Abdülkadir Geylani Hazretleri’nin torunu Seyyid Kutbiddin Efendi’nin türbesi yanına yapılan mescide konmak üzere Hazine-i Hümayun’dan gönderilen Ravza-i Mutahhara ve Kabe-i Muazzama örtüsünün merasimle mescide konulduğu, ahalinin pek şad ve mesrur olduklarının havi mazbatası.(TSMA No: 3328/383)”