Karabük’te antik kent deyince neresi akla gelir.? Kuşkusuz Eskipazar/ Hadrianaupolis ve Helenistik dönemden kalma yazıtlarıyla ünlü Kimistene ve Deresmail Köyündeki Asar Tepe… Pekala bu kentlerden Hadrianaupolis’in özelliği ne… “Karadeniz’in Zeugması” dır. Mozaikleri göz kamaştırıcıdır. Geniş bir nekropol ‘mezarlık) alanına sahiptir. 900 yıllk bir antik kenttir. Geç Roma ve erken Bizans dönemlerinde yerleşim alanı olmuştur. Bizim yerel gazetelerin bir zamanlar gündeme getirdiği gibi… Hadrianaupolis Hiristiyanların “Hac Merkezi” olabilecek özelliklere sahiptir. Evet… Bunlar antik kentin önemini gösteren açıklamalar. Ama gel gelelim… Bu açıklamaların bizde ki karşılığı ne…! Bekle ve seyret… O da ne demek derseniz anlatalım. 2003 yılından beri antik kentin kazısı ağır aksak sürmekte. Yeterlilik seviyesi kendinden menkul bir durumda çalışmalar devam ediyor. Ödenekler yetesiz. Öyle bir noktaya gelindi ki…! Antik kentin güvenliği meselesi şu günlerde her konunun üzerinde… Kazı Başkanı arkeolog Sayın Vedat Keleş , buradaki sonu geçmişte basınla paylaştı. Antik kentte kaçak kazıları önlemek amacıyla kameralar yerleştirmeliyiz. Bu noktada Karabük İl Özel İdaresi kazaların yapılabilmesi için maddi bakımdan bizlere yardımcı olmalıdır. Prof.Dr.Hasan Malay ile başlayan kazı çalışmaları arkeolog Yrd.Doç.Dr Ergun Laflı ve Yrd.Doç.Dr Vedat Keleş’in çalışmalarıyla belli bir noktaya geldi. Hadrianaupolis antik kenti Bizans döneminin en önemli işlevsel kentlerinden birisiydi. 1999 yılında Ankara Üniversitesi DTCF Fakültesi öğretim üyesi arkeolog Prof.Dr.Aykut Çınaroğlu ile birlikte Hadrianaupolis antik kentini gezdiğimizde değerli öğretim üyesi şaşkınlığını gizleyememişti. Tahminen Bizans döneminde kentin nüfusunun 30-35 bin civarında olabileceğini söylemişti. Antik kentlerde nüfusun belirlenmesinde hamam sayısı büyük rol oynuyor. Aşağı yukarı 10-12 civarında hamam var. Dışarıdan kente gelen kişilerin bu dini merkezde ibadetlerini yerine getirebilmeleri için temizlik olmazsa olmaz bir koşul… Temizlik sadece İslamiyet’te değil birçok dinde önemli bir husustur. Hatta tarihi bilgilerime dayanarak şunu da burada iddia edebilirim. Anadolu’da temizliğe en çok riayet edenler Hititler olmuştur. Aksini iddia edenler varsa Boğazköy’de(Çorum) Hitit başkenti Hattusa’yı bir gezsinler. Tapınağa girmeden yıkanmak için yapılan bölme ve kanalizasyon teşkilatı insanın dikkatini çekiyor. Bir de tapınağa ayak basarken mavi taşa el sürme geleneği var. Mavi taşın Mısır’dan geldiği tahmin ediliyor ama bu husus hala gizemini koruyor. O mavi taşın günümüzdeki karşılığını mı soruyorsunuz? Nazar boncuğu… Bizim nazar boncuklarının mavi olması Hititlerden günümüze geliyor dersem bir çoğumuzun şaşkınlık geçirmesi normal. Bu arada Hititlerin ne zaman yaşadığını belki merak uyandırabilir. M.Ö 1700-M.1200 arasında…. Bir de geç Hitit dönemi var ki… M.Ö 700’lerden sonra… O da şehir devletlerinin yaşantısını konu alıyor. Konya İvriz kabartmaları o dönemden kalmadır. Evet… Hadrianaupolis antik kenti gerçeği artık çileli hale gelmiş vaziyette. Kazı süreleri yeterli değil. Üstelik… Defineciler antik kentte cirit atıyor. Kazı başkanı da bu durumdan şikayet ediyor. Sonuç… Yıllar geçiyor. Şikayetler keyfe keder veriyor. Antik kent gerçek anlamda bir türlü turizme kazandırılamıyor. Sonra da… Batılıların ilgisi çekilecek deniyor…! Siz bir şey anladınız mı?