Son vakitlerde otizm ve ekran mühleti ortasında bir alaka olabileceğine dair güçlü çalışmalar olduğunun altını çizen Psikolog Ozan Yazıcı, "Ekran maruziyetinin, otizm tanısı almış çocuklarda semptomları daha şiddetli kılabileceği ve gelişimi olumsuz etkileyebileceğini de göz önünde bulundurmamız gerekir. Bu senaryoda birincil bakımverenlere epey fazla misyon düşüyor" dedi.
Liv Sağlıklı Ömür Merkezi Psikoloji Kliniği’nden Psikolog Ozan Yazıcı, 2 Nisan Dünya Otizm Günü hasebiyle bilgilendirmede bulundu. Otizm spektrum bozukluğunun hafifçe şiddetliye farklı seviyelerde görülebilecek; toplumsal etkileşim, sonlu ilgi, tekrarlayan davranışlar ve irtibat kanallarında kendini gösteren, sorun çözme ve bilişsel esneklik bahislerinde sorun oluşturabilecek nöro-gelişimsel bir bozukluk olduğunun altını çizen Psikolog Ozan Yazıcı, ebeveynlere dikkat etmeleri gerekenler hakkında açıklamalarda bulundu.
"1.5 yaşa kadar göz teması kurmuyorsa dikkat"
Psikolog Ozan Yazıcı, "Otizmde kalıplaşmış ve tekrarlayan davranışlar, toplumsal marifetlerde düşüklük yahut seçici olarak etkileşim ve bağlantı kurma, değişime karşı yüksek direnç, dürtüsel davranışlar, favori objeler ve objelere çok bağlılık, göz temasından kaçınma, uyaranlara karşı hassaslık (özellikle ses), takıntılılık durumu üzere semptomlar görülebilir. Rutinlerine çok bağlıdırlar, rutin karşısında değişimde agresyon ve öfke nöbetlerine rastlamak mümkündür. Bilhassa 0-1.5 yaş aralığında göz teması kurma ve ismine reaksiyon verme üzere hünerlerinin gözlemlenmesi değerlidir. Şayet bu marifetler yoksa ve zorluk çekiliyorsa, bir uzmandan dayanak alarak gerekli incelemeleri yaptırmakta yarar vardır" tabirlerini kullandı.
"Ekran maruziyeti çocukları olumsuz etkiliyor"
Son vakitlerde yapılan ve otizm ve ekran mühleti ortasındaki alakayla ilgili bulguları ortaya koyan çalışmalarda; otizm ve ekran mühleti ortasında bir bağ olabileceğine dair güçlü çalışmalar olduğunun altını çizen Psikolog Ozan Yazıcı, şunları söyledi:
"Ekran maruziyetinin; dikkat, lisan gelişimi, hayal gücü ve toplumsal bağlantılar konusunda çocukları olumsuz etkileyebileceği ve otizm gibisi, bilhassa toplumsal etkileşim ve irtibat kurma konusunda problemler oluşturabileceği düşünülmektedir. 0-3.5 yaş ortası lisan gelişimi için epeyce kıymetli ve kritik periyotlardır, ekran maruziyetine öbür yaşlarda olduğu üzere erken devirlerde de çok fazla dikkat etmeliyiz. Birebir vakitte ekran maruziyetinin, otizm tanısı almış çocuklarda semptomları daha şiddetli kılabileceği ve gelişimi olumsuz etkileyebileceğini de göz önünde bulundurmamız gerekir. Bu senaryoda birincil bakımverenlere hayli fazla vazife düşüyor. Öncelikle çocuğun gelişim periyotlarını takip etmekle başlayabiliriz; göz teması, emekleme, ismine reaksiyon verme, sözler çıkarma, gereksinimini söz edebilme, daha ileri yaşlara yanlışsız; yürüme, cümle kurma, soru sorma, oyun kurma, oyuncak seçimleri ve dikkatini nasıl yönlendirdiği, akranlarıyla etkileşimi ve irtibatı vb. üzere."
"Ekran mühleti konusunda hudutlar olmalı"
Ekran müddeti konusunda birtakım hudutlar olması gerektiğini işaret eden Psikolog Yazıcı, "Ekran süresi konusunda sınırlılıkları belirleme, dengeli olma, oyun kurması için teşvik etme, müsait olunan vakitlerde açık alanda vakit geçirmesini sağlama, akranlarıyla irtibat kurabileceği alanlar oluşturma, öykü okuma yahut masal anlatma, sportif etkinliklere ilgisini ölçme vb. üzere izlenebilecek yollar vardır. Bazen tek başınıza bu süreci yönetmek sıkıntı olabilir, izleyeceğiniz yol konusunda başınız karışık olabilir yahut hususla ilgili eğitime muhtaçlık duyuyor olabilirsiniz; bunlar pek olağandır ve dışsal kaynaklarımızı kullanmamız için bir iletidir. Şayet süreç içerisinde baş etmekte zorlanır ve takviyeye gereksinim duyarsanız lütfen bir uzmanla irtibata geçiniz" diye konuştu.
