Kara yollarında 100 yıla, bölünmüş yol hamlesi damgasını vurdu
Cumhuriyet'in ilan edildiği 1923'te, ulusal sınırlar içinde 18 bin 350 kilometre olan yol ağı, 2002 yılında başlatılan hamle ile 29 bin 139 kilometre seviyesine yükseltildi.
Anadolu Ajansının (AA), Cumhuriyet'in 100. yılı nedeniyle hazırladığı dosya haberler kapsamında derlediği bu haberde, geçmişten bugüne kara yolu ulaşımı alanında yapılan atılımlar ele alındı.
Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığından alınan bilgiye göre, Cumhuriyet'in ilan edildiği 1923'te ulusal sınırlar içinde 13 bin 900 kilometresi stabilize şose ve 4 bin 450 kilometresi toprak yol olmak üzere, toplam 18 bin 350 kilometre yol ve 94 köprü bulunuyordu.
Ülke yolları hakkında ilk kez 1927'de 5 yıllık programlar hazırlanmaya başlandı. 1929'da Nafia Vekaleti (Bayındırlık Bakanlığı) içinde Şose ve Köprüler Reisliği kurularak ve çıkarılan "Yol Kanunu" ile kara yolu yapım çalışmalarına hız verildi.
1923-1947 döneminde yapılan çalışmalar sonucunda, 825 kilometresi asfalt, 116 kilometresi parke, geri kalanı ise şose, tesviye ve ham olmak üzere kara yolu ağı 43 bin 743 kilometreye ulaştırıldı, köprü faaliyetlerinde ise aynı dönemde 166 köprü inşa edildi.
Başlatılan yol hamlesini daha dinamik ve çağdaş bir yapı içerisinde uygulamaya koyabilmek için 1950'de Bayındırlık Bakanlığına bağlı Karayolları Genel Müdürlüğü kuruldu.
Sağlık, eğitim gibi sosyal ağırlıklı temel hizmetlerin her yere ulaştırılabilmesi amacıyla sürdürülen çalışmalarla 1960'da 7 bin 49 kilometresi asfalt, 34 bin 990 kilometresi stabilize, 9 bin 168 kilometresi toprak ve 10 bin 335 kilometresi geçit vermeyen yol olmak üzere 61 bin 542 bin kilometrelik bir yol ağına ulaşıldı. Bu yol ağının 26 bin 711 kilometresi devlet yolu, 34 bin 831 kilometresi il yolu olarak hizmet verdi.1950'de köprülerin toplam uzunluğu 3 bin 421 metre iken, 1960'da bu uzunluk 32 bin metreye çıktı.
Devam eden 10 yılda ise mevcut yolların asfalt kaplanmasına önem verildi. 1970'te asfalt yolların uzunluğu 19 bin 226 kilometreye ulaştırılarak toprak tesviye yolların uzunluğu 5 bin 403 kilometreye düştü.
1970'lerde otoyolların yapımı gündeme geldi
Otoyolların yapımı ise 1970'li yıllarda gündeme geldi. Bu konuda hedeflenen ilk çalışmalar bugünkü adı 15 Temmuz Şehitler Köprüsü olan Boğaziçi Köprüsü ve İstanbul Çevre Yolu ile İzmit-İstanbul Ekspres Yolu oldu. Boğaziçi Köprüsü ile çevre yolu 1973'te hizmete açıldı. Boğaziçi Köprüsü, Avrupa ve Asya arasındaki ilk sabit bağlantı olarak Türkiye ulaşım ağının çok önemli bir halkasını oluşturdu.
1980'de ise toplam 62 bin 500 kilometrelik yol ağı bulunuyordu. Bu yıllarda uzun vadeli bir otoyol ağı planlaması yapıldı. Planlamalar kapsamında, yapımına başlanan Gebze-İzmit Otoyolu hızla tamamlanarak hizmete açıldı. Bunu Tarsus-Pozantı ve ardından Kapıkule-Edirne Otoyolları izledi. 1985'te yapımına başlanan Fatih Sultan Mehmet Köprüsü 1988'de hizmete alındı.
1990'da, toplam yol ağı uzunluğu 59 bin 409 kilometre oldu. Bu dönende yap işlet devret modeli geliştirildi. Bu yıllarda otoyol çalışmaları çerçevesinde, Ankara Çevre, İzmir-Çeşme, Edirne-İstanbul, İstanbul-Ankara, İzmir-Aydın, Tarsus-Pozantı-Mersin, Tarsus-Adana-Gaziantep otoyolları gibi pek çok önemli yol kesiminde çalışmalar yapıldı. Bolu Tüneli yapımına da bu dönemde başlandı.
Bölünmüş yol hamlesi
Bölünmüş yol hamlesi ise 2002'de başlatıldı. Yaklaşık 21 yıllık sürede otoyollar da dahil olmak üzere 23 bin 38 kilometre bölünmüş yol yapılarak toplam bölünmüş yol ağı 29 bin 139 kilometreye ulaştırıldı. Bölünmüş yol ağıyla sadece 6 il birbirine bağlıyken, 77 ilin birbiri ile bağlantısı sağlandı.
Bu süreçte birçok önemli yatırım hayata geçirildi. Karadeniz Sahil Yolu ile Karadeniz sahil kesiminde yer alan pek çok il, ilçe, belde ve liman birbirine direkt bağlanarak bölge ekonomisine büyük katkı sağlandı.
Ankara-İzmir Yolu 569 kilometre uzunluğunda ve bölünmüş yol standardında inşa edilerek 2009'da hizmete sunuldu.
Dünya çapında bir kalkınma projesi olan Güneydoğu Anadolu Projesi'ni yüksek standartlı bir ulaşım ağıyla desteklemek için yapılan 191,5 kilometre uzunluğundaki Gaziantep-Şanlıurfa Otoyolu da 2009'da hizmete alındı.
Avrupa ile Orta Doğu arasındaki ana otoyol aksının önemli bir halkasını oluşturan 144,3 kilometre uzunluğundaki Niğde-Pozantı Otoyolu da 2013'te tamamlandı.
Toplam 426 kilometre uzunluğundaki İstanbul-İzmir Otoyolu'nun tamamı 2019'da açıldı. Bu yol sayesinde Türkiye ekonomisinin omurgasını oluşturan Marmara ve Ege Bölgeleri otoyol ağı ile bağlanmış oldu.
Osmangazi Köprüsü de 384 kilometre otoyol, 42 kilometre bağlantı yolu olmak üzere toplam 426 kilometrede uzunluğundaki İstanbul-İzmir Otoyolu'nun en önemli kesimini oluşturuyor.
Kuzey Marmara Otoyolu Projesi İstanbul'un batısındaki Kınalı mevkisinden başlayarak, İstanbul, Kocaeli, Sakarya illerini kuzeyden katedip, Sakarya'nın Akyazı ilçesi yakınlarında sonlanan ülkenin en önemli kara ulaştırması yatırımları arasında yer alıyor. Kınalı-Odayeri, Odayeri-Paşaköy ve Kurtköy-Akyazı olarak 3 ana bölüm halinde 398 kilometre uzunluğunda tasarlanan Kuzey Marmara Otoyolu'nun toplam uzunluğu 45 kilometrelik Nakkaş-Başakşehir kesiminin de projeye dahil edilmesiyle toplam 443 kilometreye ulaştı. Otoyolun bitirilen kesimleri, 2016'dan itibaren peyderpey hizmete sunuldu ve Nakkaş-Başakşehir kesimi dışında tamamlanarak trafiğe açıldı. Kuzey Marmara Otoyolu bünyesinde yer alan tüneller, dünyanın en geniş kesit alanına sahip kara yolu tünelleri oldu.
Proje kapsamında Yavuz Sultan Selim Köprüsü de 2016'da hizmete alındı.
Ankara-Niğde Otoyolu da toplam 330 kilometre uzunluğunda olup, 2020'de hizmete açıldı. Proje ile Marmara, Karadeniz, İç Anadolu, Akdeniz ve Güneydoğu Anadolu bölgelerini birbirine bağlayan otoyol ağı ve lojistik merkezler arasında kesintisiz ulaşım hizmeti tesis edildi.
Kahramanmaraş-Göksun yolu, Güneydoğu Anadolu-GAP Bölgesi'ni İç Anadolu'ya ve Karadeniz Bölgesi'ne bağlayan güzergah üzerinde yer alıyor. Toplam 64,1 kilometre uzunluğunda olan yol 2020'de hizmete girdi.
1915 Çanakkale Köprüsü ile Çanakkale Boğazı'nda tarihte ilk kez kesintisiz kara yolu geçişi sağlandı. Köprü, bağlantı yollarıyla 2022'de hizmete sunuldu.
Dev tünel projeleri
Ülkedeki tünel yatırımlarının büyük bölümü 2002 sonrasında hayata geçirildi. 2003 öncesinde toplam uzunluğu 50 kilometre olan 83 tünele ilave olarak 2003-2023 yıllarında 673 kilometre uzunluğunda 403 tünel yapıldı ve tüm yollara hizmet veren tünel sayısı 486'ya, toplam uzunlukları 723 kilometreye ulaştırıldı.
Bu süreçte Avrasya Tüp Geçişi, denizin 106 metre altında inşa edildi. Dünyada, denizin en derininde yapılan ilk projenin uzunluğu 14,6 kilometre ve bunun 3,4 kilometrelik kesimi denizin altından tünelle geçiliyor.
14 bin 500 metrelik uzunluğuyla ülkenin ve Avrupa'nın en uzun çift tüplü kara yolu tüneli olan Zigana Tüneli ile Doğu Karadeniz'in Doğu Anadolu, İran ve Uzak Doğu'ya yüksek standartlı bağlantısı sağlandı.
Kuzey Marmara Otoyolu'nda yer alan 10 tünel, dünyanın en geniş kesit alanına sahip kara yolu tünelleri olarak hizmet veriyor. (AA)
Kastamonu’da Turizm Haftası etkinlikleri kortej yürüyüşü ile başladı
Kastamonu’da Turizm Haftası aktiflikleri çerçevesinde off-road araçları ve motosiklet tutkunlarının iştirakiyle düzenlenen kortej yürüyüşü renkli manzaralara sahne oldu.
15- 22 Nisan tarihleri ortasında kutlanan Milletlerarası Turizm Haftası, Kastamonu’da kortej yürüyüşüyle başladı. Kastamonu Üniversitesi Turizm Fakültesi ile Vilayet Kültür ve Turizm Müdürlüğü tarafından düzenlenen etkinlikler çerçevesinde Cevizli Parkta toplanan protokol ve vatandaşlar kortej yürüyüşü düzenledi. Yürüyüş, Belediye Bandosu eşliğinde Cumhuriyet Meydanında son buldu. Yürüyüşe off-road araçları, motosiklet gurupları, klasik araçlar, yöresel kıyafetli bayanlar, yöresel kıyafetli yabancı öğrenciler milletlerarası öğrenciler ile çok sayıda vatandaş katıldı. Karaçomak Deresinden off-road araçlarının geçişi ile klasik araçların ve motosiklet guruplarının geçişine vatandaşlar ağır ilgi gösterdi.
Cumhuriyet Meydanında Vali Yardımcısı Aydın Ergün, Kastamonu Üniversitesi Turizm Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Burhan Sevim, Vilayet Kültür ve Turizm Müdürü Mehmet Kerem Seven ile öteki davetliler tarafından Güzel Sanatlar ve Tasarım Fakültesi tarafından hazırlanan "Turizm" ve Kastamonu Fotoğraf Sanatı Derneği (KASFOT) tarafından hazırlanan "Kastamonu Fotoğrafları" standının açılışı yapıldı.
Serginin akabinde Kastamonu Atabey Gazi Derneği Sepetçioğlu Yöresel Oyun Takımı, sepetçioğlu oyununu oynadı. Olgunlaşma Enstitüsü ve Sarı Konak Bayan Kooperatifi tarafından da Kastamonu’nun yöresel eserleri sergilenerek, coğrafik işaretli taş baskı sanatı iştirakçilere tanıtıldı.
"Türkiye, dünyanın en çok turist çeken birinci 5 ülkesi ortasında yer alıyor"
Kastamonu Halk Eğitim Merkezinde gerçekleştirilen açılışta konuşan Kastamonu Üniversitesi Turizm Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Burhan Sevim, "Turizm, günümüzde yalnızca bir kesim değil, tıpkı vakitte barışın, kültürel etkileşimin ve sürdürülebilir kalkınmanın global aracıdır. Birleşmiş Milletler Dünya Turizm Örgütü datalarına nazaran, 2024 yılında dünya genelinde yaklaşık 1,5 milyar insan memleketler arası turizm hareketlerine katılmış ve yaklaşık 1,5 trilyon dolar harcama yapmıştır. Türkiye ise bu büyük hareketlilik içerisinde dünyanın en çok turist çeken birinci 5 ülkesi ortasında yer alarak 2024 yılı prestijiyle yaklaşık 61 milyon ziyaretçi ağırlamış ve 61 milyar doların üzerinde turizm geliri elde etmiştir. Bu bilgiler, ülkemizin turizmde ulaştığı seviyesi gösterdiği kadar, sürdürülebilir, nitelikli ve bölgesel kalkınmaya dayalı bir turizm modeline geçişin de gerekliliğini ortaya koymaktadır. Bu noktada, biz Kastamonu’da yaşayanlar ve bu kente gönül verenler olarak şunu sormalıyız: Bu büyük turizm hareketliliğinden Kastamonu nasıl daha fazla hisse alabilir? Kastamonu, sahip olduğu doğal hoşlukları, tarihi dokusu, kültürel mirası, özgün mutfağı ve içten insanlarıyla Türkiye’nin en özel turizm destinasyonlarından biridir. 19 ilçesinin her biri farklı bir kıssaya, farklı bir hoşluğa sahip bu kent, Küre Dağları Ulusal Parkı’ndan Valla Kanyonu’na, Ilgaz Dağı’ndan Gideros Koyu’na, ahşap konak mimarisiyle süslenmiş tarihi kent merkezinden, yöresel mutfağımızın eşsiz lezzetlerine kadar keşfedilmeyi bekleyen büyük bir hazinedir" dedi.
"Bölgenin turizm potansiyelini ortaya çıkaran ve geliştiren projelere öncülük ediyoruz"
Kastamonu’yu kent modeli haline getirmek istediklerini söyleyen Prof. Dr. Sevim, "Kastamonu Üniversitesi olarak, Yükseköğretim Kurulu tarafından verilen ’İhtisas Üniversitesi’ misyonu çerçevesinde Ormancılık ve Tabiat Turizmi alanında Türkiye’de öncü olma vizyonuyla çalışmalarımızı sürdürüyoruz. Bu kapsamda gerek akademik araştırmalarla gerekse mahallî idareler, kamu kurumları ve özel kesim iş birlikleriyle bölgenin turizm potansiyelini ortaya çıkaran ve geliştiren projelere öncülük ediyoruz. Turizm Fakültemiz, bu vizyonun en kıymetli yapı taşlarından biridir. Alanında uzman akademik takımımız, disiplinler ortası araştırmalarımız, ulusal ve milletlerarası seviyede gerçekleştirdiğimiz sempozyumlar, kongreler ve öğrenci odaklı etkinliklerle Kastamonu’nun turizm kıymetlerinin tanıtımında da etkin bir rol üstleniyoruz. Bizler, turizmin sadece ekonomik değil; birebir vakitte toplumsal, kültürel ve çevresel bir istikrar içinde yönetilmesi gereken bir kalkınma alanı olduğunun bilincindeyiz" diye konuştu.
"Turizmde yolun başındayız"
Kastamonu Vilayet Kültür ve Turizm Müdürü Mehmet Kerem Seven de, "Turizm, yalnızca bir bölüm değildir. Tıpkı vakitte bir tanıtım, bir kalkınma ve gönül köprüsüdür. Bu köprünün ayaklarından biri de hiç elbet Kastamonu’dur. Tarihi ve kültürel özellikleri, doğal güzellikleriyle ön plana çıkan kentimizi el birliğiyle turizmde hak ettiği yere ulaştırmak istiyoruz. Bu gayeler doğrultusunda öncelikle mevcut tesislerimizi muhafazalı ve kısa müddette kurumsallaştırmalıyız. Turizm destinasyon alanlarına yeni tesisler yapılarak vilayet ve ilçe yatak kapasitesi arttırılmalı, tanıtımlar şimdiki, istikrarlı ve uluslararasını seviyede olmalıdır. İstiklal Yolu, Evliyalar Haftası, Birinci Türk Bayan Mitingi üzere etkinlikler turizm için fırsata çevrilmelidir. Bununla birlikte kent hizmetine dikkat edilmeli, gastronomi ve eldeki eserler geliştirilmeli. Kentteki ulaşım atakları, organize sanayi atılımları desteklenmelidir. Bu sayede otel doluk oranlarımız artacak, turizm rotaları güncellenerek, Kastamonu tiplerinin geçiş güzergahı olmaktan çıkacaktır. Kastamonu Turizmi hak ettiği yere ulaşacaktır. Turizmde yolun başındayız. Karamsar ve telâşlı tutumu bırakıp istikrarlı çalışmalarımıza devam edelim. Kesinlikle çalışmalarımızın karşılığını alacağız" halinde konuştu.
Konuşmaların akabinde konser verildi.
Ülke yolları hakkında ilk kez 1927'de 5 yıllık programlar hazırlanmaya başlandı. 1929'da Nafia Vekaleti (Bayındırlık Bakanlığı) içinde Şose ve Köprüler Reisliği kurularak ve çıkarılan "Yol Kanunu" ile kara yolu yapım çalışmalarına hız verildi.
1923-1947 döneminde yapılan çalışmalar sonucunda, 825 kilometresi asfalt, 116 kilometresi parke, geri kalanı ise şose, tesviye ve ham olmak üzere kara yolu ağı 43 bin 743 kilometreye ulaştırıldı, köprü faaliyetlerinde ise aynı dönemde 166 köprü inşa edildi.
Başlatılan yol hamlesini daha dinamik ve çağdaş bir yapı içerisinde uygulamaya koyabilmek için 1950'de Bayındırlık Bakanlığına bağlı Karayolları Genel Müdürlüğü kuruldu.
Sağlık, eğitim gibi sosyal ağırlıklı temel hizmetlerin her yere ulaştırılabilmesi amacıyla sürdürülen çalışmalarla 1960'da 7 bin 49 kilometresi asfalt, 34 bin 990 kilometresi stabilize, 9 bin 168 kilometresi toprak ve 10 bin 335 kilometresi geçit vermeyen yol olmak üzere 61 bin 542 bin kilometrelik bir yol ağına ulaşıldı. Bu yol ağının 26 bin 711 kilometresi devlet yolu, 34 bin 831 kilometresi il yolu olarak hizmet verdi.1950'de köprülerin toplam uzunluğu 3 bin 421 metre iken, 1960'da bu uzunluk 32 bin metreye çıktı.
Devam eden 10 yılda ise mevcut yolların asfalt kaplanmasına önem verildi. 1970'te asfalt yolların uzunluğu 19 bin 226 kilometreye ulaştırılarak toprak tesviye yolların uzunluğu 5 bin 403 kilometreye düştü.