Yemek kültürü;bir toplumun beslenme alışkanlığını göstermesi bakımından önemlidir. Dar anlamda düşünüldüğünde böyle bir değerlendirme yapılabilir. Ancak,geniş anlamda düşünüldüğünde; bir toplumun üretim ve yaşama biçimini,yaşamaya verdiği önemi,zekasının kabiliyetini,ekonomik gücünü hatta coğrafi ortama bağlı olarak en çok yetiştirdiği ürünleri,bu yolla öğrenmek mümkün görünmektedir. Size herhangi bir toplumsal yapıyı inceleme noktasında araştırma konusu verildiğinde yapacağınız ilk iş,o toplumda ne yenilir ne içilir,ona bakmak olmalıdır. Örneğin; öğünlerde yenilen yemeklerde tek düzelik hakimse,ekonomik yapının zayıf durumda olduğu,kapalı bir toplum yapısına sahip olunduğu,estetik anlayışın fazla gelişmemiş olduğu gibi yargılara ulaşmak mümkündür… Çok köklü bir kültür ve geleneğe sahip olan Safranbolu’da yemek çeşitliliğinin fazlalılığı ve yemek kültürünün araştırmalara konu olacak kadar derinliği ekonomik açıdan bir zenginleşmeyi anlatır. Safranbolu evlerinin muhteşemliğini yemeklerinin çeşitliliği bütünler. Haluşkadan, perohiye,delioğlan sarığından,zerdeye uzanan mutfak yolculuğunda Safranbolu,gerçekten,kendi kültürünün ,yaşama zevkinin gücünü bizlere kanıtlamaktadır. Velhasılı kelam durum bu olmakla birlikte bazı TV programlarında Safranbolu yemeklerinin ve tatlılarının tarifi ve tanıtımı yapılırken yörenin yemek kültürü ile yakından alakası , ilgisi olmayan gösterimler ve bilgiler kamuoyu ile paylaşılmaktadır. Bu durum özellikle Safranbolu kültürüne aşina olan kişiler arasında kaygı yaratmakta,sosyal medyada sert tartışmalara yol açmaktadır. Unesco tarafından koruma altına alınan bir dünya kentinde böyle bir aymazlığın yaşanması bizleri derinden üzmektedir. Oysaki Safranbolu’da Belediye’ye bağlı bir araştırma merkezi bulunmakla birlikte aynı zamanda Safranbolu Kültür ve Turizm Vakfı’nın konuya ilişkin araştırma yaptığı ve kayıtlar yaptığı bilinmektedir. Aynı zamanda Belediye’ye bağlı SAKEM adlı bir kuruluşun bu noktada kursiyerlere ders verdiği bilinmektedir. O zaman burada sorunun hizmet vermekle ilgili olmadığı anlaşılmaktadır. Gerçek olan husus ne derseniz onu hemen söyleyelim.: Duyarlı olmaya özen göstermek… İşi popülizme ve reklamlara konu yapmamak. Benimsenmeden ve özümsenmeden yapılan her işte hata olur. Bu anlamda.. Her defasında… Safranbolu yemeklerinin sunumu yapılırken yapılan hata affedilir cinsten değildir. Pazar günü Havuzlu Asmazlar Konağı’nda Show TV’de Turgay Başyayla ile İftar Yolculuğu programını izleyenlerin ortak fikri şu oldu: Bu yemek tarifini yapanlar kesinlikle Safranbolulu olamaz. Tanıtımı yapılan ;”Safranbolu et,Safranbolu pilav,incirli baklava,haşhaşlı çörek ve kulaklı makarnanın” bu mekanla ilişkisi yok. Safranbolu Kültür ve Turizm Vakfı’nın kayıt altına aldığı 24 yemek ve tatlı çeşidinin içinde bu isimlere rastlamak olanaksız. Bu yanlışlıklar her TV çekimi sırasında yaşanmaya başladı. Sayın Yılmaz Gülce ve Sayın Leyla Gürsel hanımefendinin bu konulardaki eleştirileri yabana atılacak cinsten değil. Gerçekten Pazar günü sosyal medyada bu konuda çok büyük bir tartışma yaşandı. Unesco kentine yakışmayan bu yaklaşımlardan Safranbolu yemek kültürünü kurtarmak gerek. Bu arada… Az kalsın unutuyordum… Safranbolu sadece lokumu ile meşhur değil. Aynı zamanda baklavası da çok meşhur. Hem de Gaziantep baklavasına rakip olacak şekilde… Ama bunun kıymetini bilme gerek. Ancak bunu yaparken incirlisinin tarifini yaparak o da nasıl bir şeymiş dedirtmemek özen göstereceğimiz durum olmalı…!
‹
›
Mustafa Terziahmetoğlu
•Buna “kültürel yozlaşma” denilebilir. Kültürel yozlaşma kültürel sürdürülebilirliğin yok olmasıyla mümkün. Koskoca Roma imparatorluğu ve onun kültürü, yabancı kavimlerin istilası ile yerle bir oldu. Tarihte buna benzer çok örnekler var.
Ben vakti zamanında bir TV programında Safranbolu yemek kültürü içinde brokoli çorbası olduğunu işitme şerefine nail olmuştum.
Daha ilginç yemekler, çorbalar ve tatlılar devreye girerse hiç şaşırmamak lazım.
İncirli baklava, dut kurusu baklava, kuru üzümlü baklava v.s.
Kırsal kesimden kentleşme sürecini tamamlayamamış toplumlarda, yozlaşma aktörlerinin absürtlüklerine tahammül edildiği sürece yozlaşma hız kesmez.
Çünkü bu absürtlükler siyasi güçlerin daha çok güç elde ettiği icat edilmiş alanlardır.