İSTANBUL (AA) - BİRİZ ÖZBAKIR - Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı İklim Değişikliği Lideri Prof. Dr. Halil Hasar, 2023-2030 İklim Değişikliği Azaltım Hareket Planı'nın temel gayesinin 2030 yılına kadarki olağan senaryoya nazaran yüzde 41 sera gazı emisyonu azaltım maksadına ulaşmak olduğunu, Ulusal İklim Değişikliğine Ahenk Stratejisi ve Aksiyon Planı kapsamında ise 11 kesim özelinde stratejik amaçlar ve ahenk aksiyonları belirlendiğini söyledi.
Nihai gayenin global ortalama sıcaklık artışını 1,5 derece ile sonlandırmak olduğu ve Türkiye'nin 10 Kasım 2021 tarihi prestijiyle resmi olarak taraf olduğu Paris Mutabakatı, global bazda emisyonları en kısa müddette zirve noktasına ulaştırarak yüzyıl ortasında net sıfır olunmasını hedefliyor. Paris Anlaşması'nın ve uzun vadeli iklim maksatlarına ulaşılmasının merkezinde yer alan Ulusal Katkı Beyanları (NDC'ler), her ülkenin kendi şartlarına nazaran ve istekli olarak belirlediği ulusal emisyonları azaltma ve iklim değişikliğinin tesirlerine ahenk sağlama uğraşlarını somutlaştıran bildirimleri kapsıyor.
İklim değişikliği azaltım ve ahenk aksiyon planlarıyla ilgili AA muhabirinin sorularını yanıtlayan Hasar, Türkiye'nin hem sera gazı emisyonu azaltımı alanında hem de iklim değişikliğine ahenk kapsamında Ulusal İklim Değişikliğine Ahenk Stratejisi ve Hareket Planı (2023-2030) ile İklim Değişikliği Azaltım Hareket Planı (2023-2030) olmak üzere iki başka hareket planı hazırladığını belirtti.
Birbirini tamamlayıcı nitelikteki iki hareket planının, kapsadıkları bölümler ve iklim değişikliğine ait yaklaşım manasında kıymetli farklılıklar içerdiğini bildiren Hasar, ortak noktalarının ise iklim değişikliği ile uğraşta kilit ve öncelikli maksatlar belirlenmesi olduğunu vurguladı.
İklim Değişikliği Azaltım Aksiyon Planı'nın temel emelinin, güncellenen Ulusal Katkı Beyanı ile belirlenen, 2030 yılına kadar olağan senaryoya nazaran yüzde 41 sera gazı emisyonu azaltım amacına ulaşmak ve Türkiye'yi iklim değişikliğine daha dirençli hale getirmek olduğunu kaydeden Hasar, planın iklim değişikliğine yönelik amaçlara ulaşmak ismine belirlenen periyot içerisinde güç, sanayi, binalar, ulaştırma, tarım, atık, arazi kullanımı ve ormancılık olmak üzere 7 kesimde sera gazı emisyonunun azaltımına ait bir yol haritası olduğuna işaret etti.
- "Yenilenebilir güce geçiş en kritik stratejik gayelerden biri olarak öne çıkıyor"
Hasar, plan kapsamında sektörel çalışmalarda öne çıkan stratejik maksatlarla ilgili şu bilgileri verdi:
"Yenilenebilir güce geçiş en kritik stratejik maksatlardan biri olarak öne çıkıyor. Bu kapsamda elektrifikasyon (elektrikle güç sağlama süreci) oranının, yenilenebilir güce dayalı konseyi gücün ve biyoyakıt ve hidrojen üzere alternatif yenilenebilir güç kaynaklarının kullanımının artırılması planlanıyor. Güç verimliliğinin artırılması çabucak her kesimde ön plana çıkan bir stratejik gaye ve yalnızca güç üretimi konusunda değil, birebir vakitte sanayi, binalar, ulaştırma ve tarım üzere bölümlerde güç kullanım süreçlerinin daha verimli bir formda yürütülmesi yoluyla güç yoğunluğunun azaltılması planlanıyor. Bu noktada bilhassa binalar bölümünde mevcut binalarda güç verimliliğinin artırılmasının yanı sıra, yeni inşa edilecek binalar için Neredeyse Sıfır Güçlü Bina (NSEB) konseptinin hayata geçirilmesine yönelik aksiyonlar mevcut. Tıpkı halde ulaştırma kesiminde de elektrikli araç kullanımının artırılması, toplu ulaşım ve mikromobilite sistemlerinin güçlendirilmesi üzere hareketler ön plana çıkıyor."
Döngüsel iktisada geçişin bilhassa sanayi, tarım ve atık bölümlerinde ön plana çıkan stratejik amaçlardan biri olduğuna değinen Hasar, döngüsel iktisat modelinin hayata geçirilmesiyle endüstriyel süreçlerin daha verimli yürütülmesi ve atık ölçülerinin azaltılması ile bunlara bağlı olarak sera gazı emisyonlarının azaltılmasının amaçlandığını aktardı.
Hasar, tarımda ayrıyeten metan emisyonlarının azaltılması için hayvancılık faaliyetlerinden kaynaklanan atıkların denetimi, bilhassa organize biyogaz tesislerinde güç kaynağı olarak kullanılması ve yem sanayisinin geliştirilmesinin planlandığını lisana getirdi.
Sanayi kesiminde üretim süreçlerinde bir dönüşüm planlandığından ve çeşitli dallarda dayanak ve teşvik düzenekleri tasarlandığından bahseden Hasar, "Ülkemizde kurulacak olan Emisyon Ticaret Sistemi vasıtasıyla bilhassa emisyon ağır sanayi faaliyetlerinde azaltım önlemlerinin daha aktif bir formda hayata geçirilmesi ve endüstride yeşil dönüşüm ile iklim değişikliği aksiyonları için bir finansal kaynak yaratılması planlanıyor." dedi.
Yutak alanların korunması ve geliştirilmesinin bir öteki kıymetli stratejik amaç olduğunu anlatan Hasar, bilhassa azaltılması mümkün olmayan sera gazı emisyonlarının dengelenmesi ve böylelikle net sıfır gayesine ulaşılması ismine ormanlık ve sulak alanlar başta olmak üzere Türkiye'nin karbon yutak kapasitesinin geliştirilmesi için çalışılacağını tabir etti.
- Ulusal İklim Değişikliğine Ahenk Stratejisi ve Aksiyon Planı'ndaki maksatlar ve ahenk eylemleri
Hasar, 2023-2030 Ulusal İklim Değişikliğine Ahenk Stratejisi ve Hareket Planı kapsamında ise tarım ve besin teminatı, sanayi, güç, kent, su kaynakları idaresi, biyoçeşitlilik ve ekosistem hizmetleri, halk sıhhati, turizm ve kültürel miras, ulaşım ve irtibat, toplumsal kalkınma ve afet riski azaltma olmak üzere 11 dal özelinde yapılan etkilenebilirlik ve risk tahlilleri sonucunda stratejik amaçlar ve ahenk hareketlerinin belirlendiğini belirtti.
Kent başlığı kapsamında belirlenen stratejilerin; teknolojik, toplumsal ve tabiat temelli aksiyonlar olmak üzere üç kategoride tanımlandığının altını çizen Hasar, şöyle devam etti:
"Teknolojik aksiyonlar; yapı materyalleri, set ve altyapı inşası, yeşil çatı ve cepheler üzere uygulamaları kapsarken, toplumsal hareketler; eğitim, kapasite artırımı, mevzuat değişiklikleri, uyum sağlanması, iş birliği ve plan geliştirilmesi üzere konuları içeriyor. Tabiat temelli hareketler ise yeşil alanların artırılması, mevcutların korunması, ekolojik koridor oluşturulması, kentsel tarım uygulamaları ve yağmur suyu toplama sistemleri üzere aksiyonları içeriyor."
Hasar, su kaynakları idaresi kapsamında su kaynaklarına ait havza müdafaa çalışmalarının sürdürülmesi, arıtılmış atık su ölçüsünün artırılması ve yine kullanım oranının 2030 yılına kadar yüzde 15 düzeyine çıkarılmasının hedeflendiği, ayrıyeten inançlı içme suyu şebekesine erişim ve ziraî sulamada verimliliği artırıcı uygulamaların yaygınlaştırılmasının tasarlandığı bilgisini paylaştı.
- "İklim değişikliği nedeniyle ortaya çıkan hastalıkların izlenmesi planlanıyor"
Tarım ve besin garantisi alanında; iklim değişikliğine dirençli ve teknolojiyi faal kullanan, havzanın eser desenini ve su bütçesini dikkate alan sürdürülebilir ve rekabetçi bir tarım kesimi hedeflendiğini kelamlarına ekleyen Hasar, öbür başlıklarla ilgili şunları söyledi:
"Biyolojik çeşitlilik ve ekosistem hizmetlerini tehdit eden, habitat parçalanması ve değişikliği, kirlilik, çok kullanım üzere faktörlerin baskısının tabiat temelli tahliller dikkate alınarak azaltılması planlanıyor. Korunan alan ölçüsünün artırılması, tahrip olmuş ekosistemlerin onarımı, orman yangınlarıyla uğraşta önleyici önlemlere öncelik verilmesi üzere konular ön plana çıkıyor. Halk sıhhati kapsamında, iklim değişikliği nedeniyle ortaya çıkan hastalıkların izlenmesi planlanırken iklime hassas hastalık listesi hazırlanması, İş Sıhhati ve Güvenliği mevzuatının, iklim değişikliği tesirleri doğrultusunda gözden geçirilmesi üzere aksiyonlar de yer alıyor."
Son haline getirilen İklim Değişikliği Azaltım Aksiyon Planı'nın (2023-2030) ve Ulusal İklim Değişikliğine Ahenk Stratejisi ve Aksiyon Planı (2023-2030) çalışmalarının 200'e yakın paydaş kurumun katkısıyla bir yıldır devam ettiğini hatırlatan Hasar, hareket planlarının bu yıl içerisinde İklim Değişikliği ve Ahenk Uyum Heyetine sunularak şura tarafından onaylanmasının akabinde yayımlanmasının planlandığını bildirdi.