Çorum’da düzenlenen programda konuşan Hitit Üniversitesi Rektör Yardımcısı ve Tıp Fakültesi Enfeksiyon Hastalıkları Anabilim Kolu Lideri Prof. Dr. Nurcan Baykam, Kırım Kongo Kanamalı Ateşi’nin tehlikesine dikkat çekerek, "Bu hastalık önemli bir enfeksiyondur ve maalesef her 100 olaydan yaklaşık 5’i kaybedilmektedir" dedi.
Çorum’da, Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı ve Hitit Üniversitesi iş birliğiyle düzenlenen "Bilim Kafe Etkinlikleri" Veli Paşa Hanı’nda gerçekleştirildi. "Doğru Bilgi, Yanlışsız Korunma: Kırım Kongo’ya Dur De" başlığıyla düzenlenen programda, Hitit Üniversitesi Rektör Yardımcısı ve Tıp Fakültesi Enfeksiyon Hastalıkları Anabilim Kısmı Lideri Prof. Dr. Nurcan Baykam ile Tıp Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Aysel Kocagül Çelikbaş, KKKA hastalığının gerçekleri ve keneden korunma prosedürleri hakkında hayati açıklamalarda bulundu. Hava sıcaklıklarının artmasının kene popülasyonunda artışa sebep olabileceğine dikkat çekilen açıklamalarda, hastalıktan korunmanın sistemleri ile ilgili de bilgiler verildi.

"Hekimlerimizin bu mevzuda her vakit uyanık olması gerekiyor"
Programda konuşan Prof. Dr. Aysel Kocagül Çelikbaş, hekimlerin belirtileri taşıyan hadiselere karşı hassas olması gerektiğine dikkat çekerek, "Virüsü taşıyan bir cins kene bedene saplandı. Lakin tüm keneler bu virüsü taşımıyor, yalnızca Hyalomma cinsi kene bu hastalığı bulaştırıyor. Hayvanlarda hastalık oluşturmuyor. Hayvanlar virüsü kanlarında taşısalar bile, hastalığın semptomlarını göstermedikleri için hangi hayvanda virüs var, bunu bilmek mümkün olmuyor. Aslında kene ne uçar ne de sıçrar. Kene yürüyerek gelir. Hayvanlardan beslenir, sonra toprağa düşer. Topraktaki çatlaklarda bir mühlet dinlenir, akabinde tarlada, bayırda bulunan beşere yürüyerek ulaşır. Bu nedenle korunmada en değerli şey, açık yer bırakmamaktır. Kapalı giysiler giymek çok kıymetlidir. Daima duyduğumuz üzere; pantolon paçalarını çorabın içine sokmak sahiden tesirli tedbirlerden biridir. Herkes dalga geçiyor lakin kenelerin tutunmasını engellemek için alınacak birinci önlemlerden biri budur. Tekrar, açık renk giysiler giymek bilhassa değerlidir. Zira pikniğe gittiğimizde, tarlada çalışırken ya da hayvanlarla temas ederken kenenin kıyafet üzerinde dolaştığını açık renkli kıyafetlerde fark etmek daha kolay olur. Keneyi tutunmadan fark edip uzaklaştırmak mümkündür. Lakin tüm bu tedbirlere karşın kene tutunabiliyor. Tek bir açıklık bile buna neden olabilir. Bu yüzden, piknikten yahut tarladan meskene geldikten sonra tüm giysilerin çıkarılıp bedenin kesinlikle denetim edilmesi gerekir. Keneyi erkenden fark edip uzaklaştırmak çok değerli. Meskende çocukların da anneleri tarafından baştan aşağı denetim edilmesi gerekir. Zira kene sıcak bölgeleri sever, bacak ardı, koltuk altı, göğüs altı, kasık bölgesi, bazen ense ve saçlı deri üzere yerlerde daha sık görülür. Bu bölgelerin tek tek denetim edilmesi gerekir. Kene tutunduğunda çabucak çıkarmak mümkündür. Her durumda çabucak hastaneye gitmeye gerek olmayabilir. Lakin kene tutunması varsa ve birtakım belirtiler gözleniyorsa, hiç vakit kaybetmeden hastaneye başvurmak gerekir. Biz son iki gün, yani Perşembe ve Cuma günleri ilçelerdeki acil servislerde çalışan sıhhat çalışanımızla bir ortaya gelerek Kırım Kongo Kanamalı Ateşi hastalığına yönelik yeni bir bilgilendirme toplantısı yaptık. Doktorlarımızın bu mevzuda her vakit uyanık olması gerekiyor, zira biz endemik bir bölgede yaşıyoruz. Yani bu hastalığın sık görüldüğü bir bölgedeyiz. Şayet hastayı değerlendirirken bu ihtimali göz arkası edersek ve hasta birkaç gün boyunca belirti gösterdiği halde hastaneye gidip gelirse, hastalık kanamalı evreye geçmiş olabilir. Asıl maksadımız hastayı erken devirde yakalamaktır. Erken teşhis koyduğumuzda hiç tereddüt etmeden hastayı yatırıp müşahede altına alıyoruz. Tahminen nitekim hastalık olmayabilir lakin atlamamak gerekir zira bu, hayatı tehdit eden bir hastalıktır. Hastayı yatırdıktan sonra yanına ne hasta yakını ne de refakatçi alıyoruz. Bu yalnızca bizim daha rahat çalışmamız için değil, birebir vakitte hasta yakınlarını ve ziyaretçileri korumak için aldığımız bir tedbirdir. Zira hastalık kan ve hastanın beden sıvılarıyla da bulaşabiliyor. Burnu kanayan bir hastaya hasta yakını çıplak elle müdahale ederse, bağırsak kanaması olan birinin altını temizlerken eldiven kullanmazsa, bu direkt hastalığın bulaşmasına neden olabilir. Bilhassa bu biçimde hasta yakınlarına bulaş olayları yaşanabiliyor. Bu yüzden "siz dokunmayın, biz ilgilenelim" diyoruz. Sıhhat çalışanları da vakit zaman bu cins risklerle karşı karşıya kalabiliyor. Bu nedenle onları da önemli biçimde eğitiyoruz. Hasta odasına girerken kesinlikle gözetici önlük, maske ve eldiven kullanıyoruz. Tekrar de kimi durumlarda temas riski olabiliyor. Örneğin, kan alırken iğnenin ele batması üzere. Bu yollarla da hastalık sıhhat çalışanlarına bulaşabilir. Bu yüzden bu çeşit bir temas kuşkusu olursa, çabucak bize haber verilmesi için sıhhat çalışanlarını bilhassa uyarıyoruz" dedi.

"Her 100 olaydan yaklaşık 5’i kaybedilmektedir"
Kırım Kongo Kanamalı Ateşi virüsündeki tehdite dikkat çeken Prof. Dr. Nurcan Baykam da, "Bu hastalık önemli bir enfeksiyondur ve maalesef her 100 hadiseden yaklaşık 5’i kaybedilmektedir. Bu nedenle süreci dikkatle izlemek gerekir. Hastalık başlangıçta grip gibisi belirtilerle ortaya çıkabilir. Birinci günlerde laboratuvar testlerinde hafif bozulmalar görülebilir ancak bu birtakım hastalarda olağana dönerken, birtakım hastalarda daha ağır forma ilerler. Bu ağır formda kanamalar başlar ve laboratuvar bedelleri süratle kötüleşir. İşte Kırım Kongo Kanamalı Ateşi dediğimiz temel tehlike bu noktada ortaya çıkar. Emelimiz, bu birinci periyotlarda hastalığı atlamamaktır. Zira belirtiler öbür viral enfeksiyonlarla karışabilir. Bu nedenle halkı ve sıhhat çalışanlarını uyarmaya çalışıyoruz. Örneğin birtakım hastalar birinci gün pek güzeldir ya da bir gün evvel sıhhat ocağına gitmiştir, hiçbir sorun tespit edilmemiştir. Fakat tabibin kıssayı âlâ almamış olması yahut bölgenin riskli olduğunun göz arkası edilmesi nedeniyle hasta konuta gönderilmiş olabilir. Üçüncü gün tekrar başvurduğunda tablo büsbütün değişmiş, durum ağırlaşmış olabilir. Bu yüzden riskli bölgede yaşayan hastaları kesinlikle sonraki gün tekrar çağırmak, süreci yakın takip etmek gerekir" diye konuştu.

"’Keneye kendiniz müdahale etmeyin’ halindeki ikazlar bazen yanlış anlaşılabiliyor"
Kenenin bedende uzun mühlet kalmaması için vatandaşların kendilerinin de yanlışsız yolla keneyi çıkartabileceğini kaydeden Baykam, "Bu hastalığın kimde ağır seyredeceğini, kimde hafif geçeceğini anlamaya yönelik birçok çalışma yaptık. Kenelerin popülasyonundaki artış - yani sayı ve çeşit artışı - iklimle direkt bağlantılıdır. Global ısınma, iklim değişiklikleri üzere faktörler, kene sayısında ani artışlara yol açabiliyor. Lakin bu kenelerin hepsi virüs taşıyan cinsten değildir. Bu virüsü taşıyabilmesi için kenenin öncelikle virüsü hasta bir koyun, inek, keçi ya da yaban hayvanından alması gerekir. Ortalıkta bu tıp hayvanlar yoksa kene virüsü alamaz ve beşere da bulaştıramaz. Kırım Kongo Kanamalı Ateşi’nin görüldüğü yerlerde kesinlikle büyükbaş hayvanlar üzere omurgalı hayvanların bulunması gerekir ki kene virüsü onlardan alabilsin ve insanlara taşıyabilsin. Bu hastalığın en yaygın bulaş yolu, keneyle temastır. Bilhassa tarlada, bahçede, kene bulunan ortamlarda bulunmuş bir kişi akşam konuta gittiğinde kesinlikle bedenini denetim etmelidir. Zira kene bedene tutundukça kan emmeye devam eder, emdiği kanla birlikte virüsü bedene bırakır. Bu nedenle en kıymetli amaç, keneyi fark ettiğimiz anda en kısa müddette bedenden uzaklaştırmaktır. Lakin bunu hakikat bir sistemle yapmak gerekir. Keneye çıplak elle asla dokunmamalıyız. Zira patladığında ya da ezildiğinde taşıdığı virüs direkt bize bulaşabilir. Bu yüzden en ideali pens yahut cımbızla keneyi, sert hareket etmeden yavaşça sallayarak çıkarmaktır. Zati tutunduğu yeri kolay kolay bırakır, hatta yere bıraktığınızda yürüyüp gidebilir. Diyelim ki tarlada, bir teyze üzerindeki keneyi fark etti. Ne yapmalı? Varsa bir kağıt, eşarp yahut kumaş modülüyle çıplak elini koruyarak keneyi çıkarmalı. Şayet çıkaramıyorsa, en yakın sıhhat kuruluşuna çabucak gitmelidir. ’Keneye kendiniz müdahale etmeyin, kesinlikle sıhhat kuruluşuna gidin’ formundaki ihtarlar bazen yanlış anlaşılabiliyor. Herkesin sıhhat ünitesine ulaşması kolay değil. Kırsalda bu vakit kaybı manasına gelir ve bu mühlet zarfında kene virüsü bedene bulaştırmaya devam eder. Bu yanlış algıyı düzeltmemiz gerekiyor. Hakikat olan, çıplak elle temas etmeden, tercihen pens ya da cımbızla, yoksa kumaş yahut kağıtla keneyi çıkarmak ve akabinde o bölgeyi alkolle temizlemektir. Sonrasında ise hastalık kuşkusu varsa kesinlikle bir sıhhat kuruluşuna başvurmak gerekir" halinde konuştu.