Göğüs Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Şevket Özkaya, son yıllarda sigara kullanmayan bireylerde de akciğer kanseri olaylarının dikkat çeken bir oranda arttığını belirterek, bilhassa bayanlarda görülen adenokarsinom tipi akciğer kanserinin artış gösterdiğine dikkat çekti. Bu mevzuda yapılan son araştırmalara değinen Özkaya, akciğer kanseri teşhislerinin yaklaşık yüzde 20’sinin hiç sigara içmemiş bireylerde konduğunu söyledi.

"Kadınların anatomisi ve bağışıklık sistemi risk faktörlerini artırıyor"
Prof. Dr. Şevket Özkaya, hususla ilgili yaptığı değerlendirmede, "Hiç sigara içmemiş bayanların akciğer kanserine yakalanma ihtimali, sigara içmemiş erkeklere kıyasla iki kattan fazladır. Bayanlarda daha sık görülen otoimmün hastalıklar ve bağışıklık sisteminin fazla çalışmasına bağlı kronik iltihaplanmalar (inflamasyon) bu riski artırabiliyor. Ayrıyeten bağışıklık sistemini güçlendirmek için kullanılan birtakım ilaçlar, bedendeki değişimlere karşı çok karşılık oluşmasına neden olarak kanser gelişimine yer hazırlayabiliyor" dedi.

"Kadınlar hava kirliliğine karşı daha savunmasız"
Özkaya, bayanların akciğer yapısının da bu duruma katkı sunduğunu belirterek, "Kadınların akciğerleri erkeklere nazaran daha küçük ve daha dar hava yollarına sahip. Bu da ince partiküllerin (PM2.5 gibi) daha derinlere inerek akciğerde birikmesine neden olabiliyor. Hava kirliliği, konut kimyasalları, iş yerinde maruz kalınan ziyanlı unsurlar, hatta mesken içi yemek pişirme dumanları bile riski artırabiliyor" diye konuştu.

"Ev içi maruziyetlere dikkat edilmeli"
Prof. Dr. Özkaya, sigara içmeyenlerde artan akciğer kanseri riskinin gerisinde çok sayıda çevresel faktör olduğunu vurguladı: "Radon gazı, pasif içicilik, odun ya da kömürle ısınan yetersiz havalandırılmış ortamlar, yemek pişirme sırasında oluşan duman üzere ögeler bilhassa konut hanımı olan bayanları tehdit ediyor. Bayanların daha fazla vakit geçirdiği iç yerler, hava kirliliğine maruz kalma açısından önemli bir risk alanı. Bu nedenle, bu kümeler için önleyici stratejiler geliştirmek hayati ehemmiyet taşıyor" formunda konuştu.

"Radyasyona maruziyet riski konutlarda başlıyor"
Dünyanın en itibarlı tıp mecmualarından yayımlanan bir araştırma üzerinde açıklama yapan Prof. Dr. Şevket Özkaya, araştırmaya nazaran, sigara içmeyenlerde en sık görülen tıp olan akciğer adenokarsinomu, bayanlarda akciğer kanserlerinin yaklaşık yüzde 60’ını oluşturduğunu söyledi. Prof. Dr. Özkaya, sigara dışındaki risk faktörlerinin başında radon gazının geldiğine dikkat çekerek, "Radon gazı, konutlarımızda farkında olmadan soluduğumuz, renksiz, kokusuz, tatsız ve radyoaktif bir gazdır. Müsaade edilen bedellerin üzerinde solunduğunda akciğer kanseri riskini artırıyor. Radon gazı bilhassa taş, toprak ve çimento üzere yapı materyallerinde doğal olarak bulunuyor. Bu hususlardan ortama daima yayılan gaz, teneffüs yoluyla akciğerlere ulaşıyor" sözlerini kullandı.
Evlerin yapıldığı topraklarda bulunan doğal uranyumun radona dönüşmesiyle bu gazın meskenlerin taban katlarından iç ortama sızabildiğini vurgulayan Özkaya, bu durumun bölgeden bölgeye ve ülkeden ülkeye farklılık gösterdiğini kaydetti. Bilhassa soğuk ve rüzgarlı havalarda, meskenin iç basıncının düşük, dış basıncın yüksek olması nedeniyle radon gazının iç ortamdaki oranının arttığını tabir etti.

Ev hanımları risk altında
Özkaya şunları söyledi:
"Son yıllarda bilhassa konut hanımı olan bayan hastalarda ve sigara içmeyenlerde akciğer kanseri olaylarını daha sık görmeye başladık. Mesken ortamında uzun mühlet bulunan bireylerde radon gazına maruziyet artabiliyor. Bu nedenle konut içi hava kalitesi ve radon gazı seviyelerinin ölçülmesi büyük değer taşıyor. Doktorlar olarak bu hususta toplumsal farkındalık oluşturulması gerektiğine inanıyoruz."
Özkaya ayrıyeten, asbest, kimyasal casuslar, güneş ışınları, radon gazı ve HPV enfeksiyonlarının da kanser yaşını erkene çektiğine vurgu yaparak, bu cins çevresel faktörlere karşı önleyici önlemlerin ehemmiyetine dikkat çekti.