İSTANBUL (AA) - İstanbul Ticaret Odası (İTO) Lideri Şekib Avdagiç, "Bazı bankaların, yüklü özel bankaların, faizlerdeki artışa ek olarak ticari kredilerde komite, vadesiz mevduat tutma kaidesi üzere dolaylı maliyetlerle krediyi anons edilenden daha kıymetli hale getirerek, uygulanabilir olmaktan çıkardıklarını görüyoruz." tabirini kullandı.
İTO'dan yapılan açıklamada odanın ağustos ayı meclis toplantısında yaptığı konuşmasına yer verilen Avdagiç, Merkez Bankası’nın sadeleştirme adımlarıyla, kredi sistemindeki tıkanıklığın ve finansmana erişimdeki zorlukların aşılması istikametinde işaretler alınmaya başladığını söyledi. Bu gelişmeyi değerli bulduklarını belirten Avdagiç, bununla birlikte kimi bankaların kredi maliyetini çok kıymetli hale getiren uygulamalara yöneldiklerine dikkati çekti.
Avdagiç, "Bazı bankaların, yüklü özel bankaların, faizlerdeki artışa ek olarak ticari kredilerde kurul, vadesiz mevduat tutma kuralı üzere dolaylı maliyetlerle krediyi anons edilenden daha kıymetli hale getirerek, uygulanabilir olmaktan çıkardıklarını görüyoruz. Piyasanın işleyişini bozan bu cinsten suiistimallere fırsat verilmemesi ve süratle caydırıcı önlemlere başvurulması gerektiğini de ilgili makamlarla paylaştık." diye konuştu.
Hükümetin enflasyonla çabayı öne alan, ihracat ve üretimi destekleyen yaklaşımının, gerçek bölümün beklentileri ile örtüştüğünü aktaran Avdagiç, şunları kaydetti:
"Biz de bu iki konunun birlikte götürülmesini dilek ettiğimizi lisana getirdik. Lakin birebir vakitte şu anda çok ağır halde yaşadığımız finansmana erişim başta olmak üzere beklentilerimizi iktisat idaresi ile paylaştık. Finansman konusunda söz etmem gerekir ki dilek ettiğimiz noktada değiliz. Ankara’daki toplantıda Hazine ve Maliye Bakanımız 1,5-2 ay içinde finansmana erişim konusunda kıymetli, olumlu somut adımlar atılacağıyla ilgili bize bilgi verdi, bunu heyecanla ve sabırsızlıkla bekliyoruz."
Avdagiç, Türkiye iktisadının kıymetli bir dönüm noktasında olduğunu vurguladı. Bu devirde enflasyonla çabayı, tüm ülke olarak topyekün biçimde sürdürmek gerektiğini belirten Avdagiç, "Bu uğraşta kısa periyotlu olarak elbette birtakım zahmetler yaşanacaktır. Lakin kararlı, tesirli ve gerçek prosedürlerle verilen bir gayret, muvaffakiyetin temel anahtarı olacaktır" tabirlerini kullandı.
- "Şok önlemler uygularken, mümkün yan tesirleri dikkatle izlemeliyiz"
Şekib Avdagiç, içinden geçilen bu periyotta, fiyat ve finansal istikrar başta olmak üzere iktisat siyasetinde rasyonele dönüş için atılan adımların sonuçlarının dikkatle izlenmesi gerektiğini belirterek, "Şok önlemler uygularken, ki vakit zaman bunlara muhtaçlık olabilir, muhtemel yan tesirleri dikkatle izlemeli ve gereken önlemleri hızla alma yoluna gitmeliyiz." dedi.
Avdagiç, yeni iktisat idaresinin verdiği bildiriler ve TCMB’nin gerek enflasyonla gayrete yönelik sergilediği kararlılığın, gerekse faiz siyasetindeki rasyonel tavrının memleketler arası finans etraflarında karşılık bulmasının memnuniyet verici olduğunu lisana getirdi.
Türkiye’nin kredi temerrüt riskini söz eden CDS puanının Eylül 2021’den bu yana birinci defa 400 düzeyinin altına gelmesinin de kıymetli bir gösterge olduğunu, CDS’in gerilemesinin yabancı yatırımcıların Türkiye’ye yönelik risk algılarını ve dış borçlanma maliyetini kıymetli ölçüde aşağı çekeceğine işaret eden Avdagiç, "Umuyoruz ki, kısa müddette yabancı yatırımcı girişlerinde bir hızlanma göreceğiz." sözünü kullandı.
- “Dengelenme sürecinde beklentimiz üretimin ve ihracatın en tesirli araçlarla desteklenmesidir”
İTO Lideri Avdagiç, enflasyonla gayretin başlatıldığı bu süreçte uygulanacak para ve maliye siyasetinin, üretim-istihdam-ihracat sac ayağı ile ahenginin kıymet taşıdığını söyledi.
Avdagiç, "Bu senkronizasyonu ne kadar sıkı örtüştürebilirsek, enflasyonla çaba ederken, 'üretimi, ihracatı ve istihdamı korumada' o derecede başarılı olacağımıza inanıyoruz. Yeni dengelenme sürecinde temel beklentimiz, üretimin ve ihracatın en tesirli araçlarla desteklenmesi ve sakinliğe yol açabilecek risklerden ari tutulmasıdır." değerlendirmesinde bulundu.
Türkiye'nin en çok dış ticaret yaptığı Avrupa ülkelerinde durağanlık yaşandığına dikkati çeken Avdagiç, "Bu kaideler altında global iktisatta ve bilhassa Avrupa pazarındaki sakinlik, kuşkusuz Türkiye iktisadı ve ihracatı için dış şartların, önümüzdeki devirde destekleyici olmayacağını gösteriyor.
Aynı biçimde turizmde de dönem hareketliliği beklentilerimizin altında seyrediyor. Hasebiyle bu tablo, toplam döviz gelirlerinde amaçlarımıza ulaşabilmek için daha büyük bir çabanın içinde olmamız gerektiğine işaret ediyor." diye konuştu.
- "Tarımda genç kalmadı, bu sürdürülebilir değil"
Avdagiç, enflasyonla uğraşta “gıda” başlığının üzerinde bilhassa ve hassasiyetle durulması gerektiğini vurguladı.
Dünyanın 10 büyük tarım üreticisinden biri olan Türkiye'nin bu düzeydeki besin enflasyonunu hak etmediğine vurgu yapan Avdagiç, "Bu sorunun hızla masaya yatırılması, besin enflasyonunu besleyen ögelerin hemen kaldırılması gerekiyor. İTO olarak temmuz ayındaki besin enflasyonunu yüzde 8.61 olarak ölçtük. Halbuki temmuz, klasik olarak meyve-sebzedeki yaz ucuzluğunun tesiriyle enflasyonun eksi olarak kayıtlara geçtiği bir aydır. Yazın ortasında yüzde 10’lara yaklaşan besin enflasyonunu tetikleyen ögeleri tahlil edip gerekli tedbirleri almak durumundayız." diye konuştu.
Gıdanın dünya genelinde "stratejik" kesim olarak tanımlandığını, savunma endüstrisinin bile önünde görüldüğünü aktaran Avdagiç, şunları kaydetti:
"Yapılan araştırmalara nazaran Türk çiftçisinin yaş ortalaması 55’e yükseldi. Bu türlü gidersek, bu jenerasyon, tarım üretimi yapan neredeyse son jenerasyon olacak. Tarımda genç kalmadı; bu nitekim sürdürülebilir bir durum değil.
Hasebiyle hiç vakit kaybetmeden, çiftçiliği ve tarımı gençlerimizin gündemine sokmalıyız. Gençlerimizi, çiftçilerimizi toprakla barıştırmalı, kentten köye göçün yolunu açmalıyız. Türkiye mevcut yapılanlara ek olarak, bugünden tarım için daha güçlü bir kurgu ve strateji yaparsa, uzun yıllar bunun karşılığını alacaktır. Buna mutlaka inanıyoruz."