Kastamonu’da Karadeniz’in Efes’i olarak gösterilen Pompeipolis Antik Kenti’ndeki villada insanların beslenme halleri ile o periyoda ilişkin böcek çeşitleri araştırılmaya başlandı.
Roma periyodunda yayıldığı alan bakımından Paflagonya bölgesinin en büyük kentlerinden biri olan Pompeipolis’teki hafriyat çalışmaları, Kültür ve Turizm Bakanlığı adına Karabük Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Kısmı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Mevlüt Eliüşük başkanlığında yürütülüyor. Kastamonu’nun Taşköprü ilçesine bağlı Zımbıllı Zirve mevkiinde yer alan tarihi Paflagonya bölgesinin başşehri Pompeipolis Antik Kenti’ndeki hafriyat çalışmalarının yanı sıra, bulunan villa kısmında insanların beslenme formları ile böcek çeşitlerinin araştırılmasına başlandı.
Yaklaşık bin 600 metrekare alana sahip Roma villasında tuvalet kanalında yürütülen çalışmalarda toplanan tohumlar, Bartın Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sanat Tarihi Kısmı Dr. Öğretim Üyesi Mustafa Nuri Tatbul tarafından laboratuvarda incelenerek ayrıştırılıyor. İnsanların bin 800 yıl evvel nasıl beslendikleri ve o periyoda ilişkin hangi besinlerin yenildiğinin ortaya çıkarılacağı çalışma çerçevesinde böcek çeşitleri de araştırılıyor. Elde edilen bilgilerle birlikte o periyottaki çevresel arkeolojik çalışmalara katkı sağlanması hedefleniyor. Yapılan incelemelerde şu ana kadar 50 farklı bitki tipini tanımlanırken, bin 800 yıl öncesine ilişkin olduğu düşünülen arı da hafriyat çalışmalarında tespit edildi.

"Bitki kalıntıları aracılığı ile yerleşimin beslenme alışkanlıklarını anlamaya çalışıyorum"
Çalışmalarla ilgili bilgi veren Bartın Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sanat Tarihi Kısmı Dr. Öğretim Üyesi Mustafa Nuri Tatbul, "Bu projede ben çevresel arkeoloji çalışmalarıyla ilgileniyorum ve bir alt disipline olan arkeobotanik çalışmaları yürütüyorum. Bu çalışmanın kapsamında yerleşimdeki villada bulunan çöp çukuru, yanık alanlar, mutfak alanı, depolama alanı, su sistemi, kanalizasyon üzere ortamlardan örnekler alıyorum ve toprak örneklerini suda yüzdürme tekniğini uyguluyorum ve bitki kalıntılarını ayırıyorum. Bu ayırdığım bitki kalıntıları aracılığı ile yerleşimin beslenme alışkanlıklarını anlamaya çalışıyorum. Bu birinci maksadım. Bu çalışmanın sonucunda da yerleşiğindeki insanların ekonomik olarak kullandıkları tahıllar, baklagiller, meyve çeşitleri üzere bitkileri yani ekonomik değeri olan bitkileri kıymetlendirerek yerleşimin iktisadını anlamaya çalışıyorum. Tıpkı vakitte üretim, tüketim, atık üzere davranışları da gözlemleyebiliyoruz, tanımlayabiliyoruz" dedi.

"Şimdiye kadar yaklaşık 50 farklı bitki tipini tanımlayabildik"
Çalışmaların periyoda ışık tutacağını kaydeden Tatbul, "İkinci maksadım bu yerleşimde yerleşimin etrafındaki mikrofauna yani küçük hayvan çeşitleri ve birebir vakitte flora yani yerleşim etrafındaki geçmişteki bitki örtüsünü tanımlamaya çalışıyorum. Böylelikle yerleşimin etrafında geçmiş devirdeki çevresel kuralları anlayabileceğiz. Bunun için de ikinci kıymete sahip olan yabani bitki tipleri, bu bitki çeşitleri şimdiye kadar yaklaşık 50 farklı bitki cinsini tanımlayabildik. Bu yerleşimin de hayatın sürdüğü, terk edildiği, tekrar yerleşildiği ve tekrar terk edildiği üzere yaklaşık 800-900 yıllık bir müddet kullanılmış. Bu sayede bu yerleşim süreci içinde geçmiş etrafın yine kurgulanmasını, bilimsel bilgiler aracılığıyla yapmayı planlıyorum" diye konuştu.

"Geçmiş devirden günümüze kalan böcekleri de inceliyoruz"
Böcek cinslerini tespit ederek periyodun çevresel kaidelerini tespit etmeye de çalıştıklarını kaydeden Tatbul, "Bir öteki alan böcek bilimi. Bizim bu aldığımız örneklerde böcekler de çıkıyor. Bunun için de tekrar biyologlarla birlikte çalışarak diğer bilgilere ulaşacağız ve böylece hem bitki hem de mikrofaunayı tahlil ederek geçmiş doğal kaideleri daha uygun anlayabileceğiz. Yabani bitki tipleri çok değerli, zira her bir tıbbın hayat kaideleri var. Örneğin yaşadığı bir sıcaklık aralığı var. Bir yağış rejimi var, bir nem oranı var ve bu açıdan bakarak tahminen geçmiş iklim ve çevresel kuralları da öğrenebiliriz" tabirlerini kullandı.