Türk savunma sanayisinde Anka, Aksungur, Bayraktar Akıncı, gibi taktik ve orta irtifa uzun havada kalışlı insansız hava araçlarından (İHA) sonra döner kanatlı dronlar da binlerce kilometre uzaktan kontrol yeteneği kazanıyor.

AA muhabirinin aldığı bilgiye göre, insansız hava araçları üreten teknoloji şirketi Zyrone Dynamics ile yazılım ve haberleşme çözümleri sunan CTech, dronların uzaktan kontrolüne yönelik işbirliği yaptı.

Zyrone Dynamics tarafından geliştirilen ZCQM hava aracına, CTech’in çok kanallı haberleşmeye imkan tanıyan patentli MOBIoT ürünü entegre edilerek gerçek zamanlıya yakın veri haberleşmesi ve görüntü transferi sağlandı, hava aracı görüş ötesinde kontrol edildi.

Bu sayede Ankara-Ayaş’ta konuşlu hava aracı, Katar-Doha’dan kontrol edilerek görev uçuşunu başarıyla gerçekleştirdi.

Farklı sektörlere yönelik ihtiyaçları karşılayacak bir ürün ailesinin kapısını açan bu gelişmeyle, kamusal alan ve tesis güvenliği başta olmak üzere, elektrik ve boru hatları ile rüzgar türbinleri ve baz istasyonu kontrollerinin görüş ötesi ve otonom yapılması mümkün hale geldi.

RF linklerin kesinti yaşayabileceği şehir içi binalar arasında 4,5G ve uydu haberleşmesi ile devamlılık sağlayan sistem, 4,5G şebekesinin kapsamasının zorlandığı kırsal alanlarda ise uydu bağlantısı ile haberleşmeye devam edebiliyor. Böylece mini dronların dahi kullanabildiği hafif, mobil ve genişbant sistem ile kapsama sıkıntısına çözüm sağlanıyor.

Yüksek performansla manuel ve otonom kullanım

Proje için Zyrone’un ZCQM dronu ile CTech’in “mobil IOT çok kanallı haberleşme teknolojisine” sahip MOBIoT yazılım ve donanım altyapısı kullanıldı.

Birden çok 4,5G şebekesini, uydu ve RF link ile birleştirip kesintisiz veri ve görüntü aktarmak üzere geliştirilen MOBIoT, ZCQM’in evrensel arayüzlere sahip aviyonik mimarisiyle entegre edilerek, görüntü aktarımı yanında aracı kontrol edecek sayısal iletişimin gerçekleştirilmesini sağlayacak şekilde modifiye edildi.

Hava aracına entegre edilen MOBIoT, hava aracından aldığı görüntü ve telemetri verisini yüksek bant genişliği bağlantısına sahip sunuculara güvenli şekilde veri kesintisi ihtimalini minimize edecek şekilde iletti. Güvenli sunucuya gelen bu veriler, ilgili görüntü kıymetlendirme ve araç kumanda yazılımlarında gerçek zamanlıya yakın bir gecikmeyle işlendi. Bu sayede ZCQM görüş hattı bir veri bağındakine benzer performans ile ister manuel ister otonom olarak göreve gönderilebilir hale geldi.

5G altyapısını da destekleyen sistem, bu altyapının kurulu olduğu ortamlarda daha yüksek performans ile görev yapabilecek.

Birçok sektörde işleri kolaylaştıracak

Uydu kontrolü yeteneğine sahip dron, enerji nakil hatları, baz istasyonları, petrol boru hatlarının denetimlerinin otonom yapılması ve acil müdahalesini gerektirecek senaryolar başta olmak üzere sınır, tesis güvenliği gibi görüş ötesi veri bağı gerektiren uygulamalarda benzersiz çözümler sağlayacak.

Bunların haricinde, mevcut entegrasyon Zyrone’un ağır kargo yükleri taşımak için özelleşmiş ZCOM hava araçlarında görüş ötesi teslimat ve hava aracı takibi yapılması amacıyla uygulanacak. Zyrone’un halihazırda bu amaçla yer aldığı yurt dışı pazarlardaki yerlilik payının artmasını sağlayacak.

Entegrasyonun yol haritasında geometrik form değişimi ve ağırlık hafifletmelerinin yanı sıra yapılacak uygulamaya özel kamera entegrasyonları da hedefleniyor. Öncelikle yüksek çözünürlüklü gündüz kameralarıyla başlayacak nihai ürünleşme faaliyeti, termal ve multi spektral kamera seçenekleriyle çeşitlenecek.

Yetenekleri daha da artacak

Zyrone Dynamics kurucu ortağı Murat Kanber, farklı ülkelerde çeşitli sektörlerde hizmet veren hava araçlarının bulunduğunu söyledi.

CTech’in geliştirdiği ürünü dronlarına entegre ederek hava aracının görüş ötesinde kumanda edilmesini ve görüntü aktarabilmesini sağladıkları ifade eden Kanber, bu sayede kargo sektörü başta olmak üzere güç hatları, petrol boru hatlarının denetimi gibi uygulamalarla hava araçlarının dünya pazarındaki kullanımının genişleyeceğini ve bu araçlarda yerlilik oranının artacağını vurguladı.

Petrol boru hatlarının denetlenmesi senaryosu kapsamında Katar’dan Ankara’daki dronu kontrol edip gerçek zamanlıya yakın görüntü aktarımı sağladıklarını anlatan Kanber, “Bu kabiliyete sahip İHA’ların kullanılabileceği çok fazla alan var. Bu alanların çeşitli faydalı yüklerle zenginleştirilmesi, ihtiyaçlara göre özelleştirilmesi söz konusu. Farklı faydalı yükler entegre ederek ürünleştirme faaliyetlerimizi tamamlayacağız. CTech’in ürünü de İHA’lara göre özelleşecek, farklı şekiller alacak, yetenekleri gelişecek.” diye konuştu.

En küçükten en büyük İHA’ya

CTech İş Geliştirme Yöneticisi Caner Törün de hava, kara ve deniz platformlarının otonom görevleri icra edebilmesi için kritik haberleşme teknolojileri ürettiklerini söyledi.

Geliştirdikleri ürün ve çözümlerde her bir haberleşme kanalının kısıtlarını ortadan kaldırmaya, bunları bir arada kullanarak kesintisiz haberleşmeyi sağlamaya odaklandıklarını vurgulayan Törün, şunları kaydetti:

“Bu kabiliyetimizle insansız deniz, kara ve hava araçlarında önemli misyonlar üstleniyoruz. Haberleşme tarafında milli ürünlerimizle tam bağımsızlık sağlıyoruz. Zyrone ile işbirliğimizle en küçük İHA’dan en büyük İHA’ya kadar bu yeteneği kullanarak askeri ve sivil alanda çözüm üretmiş oluyoruz. Zyrone ile ilk denemelerimizde oldukça başarılı sonuçlar aldık. Şu anda çoklu haberleşme kanalını bir arada kullanan ve tamamen milli özgün ürünlerimizle sivil ve güvenlik alanında kesintisiz haberleşmeyi sağlayabiliyoruz. Yazılımı ve donanımı CTech tarafından geliştirilmiş ve çok kanallı bir mimaride çalışan MOBIoT üzerinde tüm operatörlerin GSM, LTE ve 5G şebekelerini eş zamanlı kullanabilme kabiliyetine sahip. MOBIoT ile aslında bir genişbant oluşturuyoruz. Bu sayede yüksek çözünürlüklü bir görüntüyü kesintisiz ve düşük gecikmeyle aktarıyoruz. Çok kanallı patentli bir haberleşme algoritması kullanıyoruz. Bir şebekenin kapsama alanından çıktığınızda başka bir teknolojiyle devam edebiliyorsunuz. Enerjinin el verdiği ölçüde tamamen komuta odasına bağlıyız. Haberleşmede böyle bir sınırı geçmiş olduk, Zyrone ile bunu başarmış olduk. Pek çok uygulama alanında da karşılık görüyoruz.” (AA)